Wiemy już, że drugi sezon Wiedźmina będzie miał swoją premierę w grudniu tego roku i w roli głównej znowu zobaczymy brytyjskiego aktora – Henry’ego Cavilla. Ale jego udział w tym serialu w pewnym momencie wcale nie był taki pewny – otóż pojawiły się głosy, żeby usunąć go z obsady.
I to nawet nie Cavill nabroił…
Niedawno przypomniano sobie, że nowa dziewczyna aktora wystąpiła kiedyś w programie telewizyjnym w stroju charakterystycznym dla plemion Afryki Wschodniej. Była ona też pomalowana ochrą od szyi w dół. W czasach, kiedy kręcono te ujęcia, takie naśladowanie innych kultur nie wzbudzało kontrowersji, ale obecnie jest to uznawane za „cultural appropriation”. A „cultural appropriation” jest jedną z rzeczy, jakie domaga się karać cancel culture (w tym wypadku kara miała dotknąć też Cavilla, który najprawdopodobniej podziela poglądy swojej dziewczyny).
Appropriate – a gdzieś to już słyszałem/am!
Słowo „appropriate” z pewnością jest Wam znane; np. gdy wypełniacie ankiety, to natkniecie się tam na polecenie: Please tick the appropriate box / Proszę zaznacz właściwą opcję (dosłownie pudełko, pusty kwadrat). Natomiast gdy media podają informacje o przestępstwie, jakie dopiero co się zdarzyło, to często usłyszymy tam zapewnienie policji: appropriate action will be taken / podejmiemy odpowiednie kroki (dosłownie: odpowiednie działanie zostanie podjęte), by np. złapać złodzieja, czy ująć wandala. „Appropriate” jest również wyrazem używanym w kontekście odpowiedniego (do okazji) ubrania, czy zachowania; np. Royals have to look smart and appropriate, even when they’re attending informal events / Członkowie rodziny królewskiej powinni wyglądać elegancko i stosownie, nawet gdy biorą udział w nieformalnych wydarzeniach. Ale wiecie – Rojalsi to też ludzie i podobno: Prince Philip used to 'flirt’ with the Queen and make her giggle with 'inappropriate’ jokes at formal events / Książę Filip miał zwyczaj “flirtować” z Królową i sprawiać, że się śmiała z nieprzyzwoitych żartów w trakcie formalnych uroczystości (zazwyczaj „inappropriate” tłumaczymy na: nieodpowiedni, niewłaściwy, niestosowny, no ale bądźmy szczerzy, żeby rozśmieszyć Królową, to raczej trzeba użyć żartów większego kalibru).
Czym w końcu jest to „cultural appropriation”?
„Appropriate” może też być czasownikiem i wówczas oznacza: wziąć, przejąć coś (np. czyjeś pomysły) dla swojego własnego użytku, szczególnie, gdy robi się to nielegalnie lub bez uzyskania pozwolenia; przywłaszczyć, kraść, zawłaszczyć. (Zwróćmy uwagę, że nasze „właściwy” i „przywłaszczyć” wydają się też być spokrewnione.) I to znaczenie dzieli rzeczownik „appropriation”, czyli: przywłaszczenie, zawłaszczenie. A „cultural appropriation” to przywłaszczenie tradycji, zwyczajów, ubioru itd. kultury, z jakiej się nie wywodzimy, do jakiej nie należymy. Na Zachodzie jest to odbierane jako kontrowersyjne, jeśli dokonuje tego osoba należąca do kultury silniejszej, dominującej. Uważa się, że jest to pewien rodzaj kolonializmu, eksploatacji słabszych. Takie naśladowanie zwyczajów mniejszości jest traktowane jako przejaw braku wrażliwości i karane przez cancel culture – usuwaniem delikwenta z życia publicznego. I to właśnie usiłowano zrobić z Cavillem.
Strefa Kujona:
appropriate [wymowa: əˈprəʊpriət], przymiotnik, znaczenie:
– odpowiedni, stosowny, właściwy (dla danej okoliczności, sytuacji, zadania)
inappropriate [wymowa: ˌɪnəˈprəʊpriət], przymiotnik, znaczenie:
– nieodpowiedni, niewłaściwy, niestosowny
appropriately [wymowa: əˈprəʊpriətli], przysłówek, znaczenie:
– właściwie, stosownie, odpowiednio
appropriateness [wymowa: əˈprəʊpriətnəs], rzeczownik, znaczenie:
– stosowność
A teraz mamy zmianę znaczenia
appropriate [wymowa: əˈprəʊprieɪt], czasownik, znaczenie:
– (język oficjalny) wziąć, przejąć coś (np. czyjeś pomysły) dla swojego własnego użytku, szczególnie, gdy robi się to nielegalnie lub bez uzyskania pozwolenia
– (język oficjalny) przeznaczyć (np. pieniądze) na konkretny cel
– (zwykle pejoratywnie) zapożyczyć coś z jakiejś kultury/tradycji i używać tego, jako część własnego dziedzictwa (zwłaszcza w sytuacji, gdy zapożyczamy od kultur, które były podbijane w okresie kolonialnym)
appropriation [wymowa: əˌprəʊpriˈeɪʃn], rzeczownik, znaczenie:
– (język oficjalny) przywłaszczenie, zawłaszczenie
– (język oficjalny) przyznanie, przeznaczenie pieniędzy (funduszy) na określony cel
– (język oficjalny) suma (kwota) pieniędzy przeznaczona na określony cel (szczególnie przez rząd lub firmę)
– (zwykle pejoratywnie) działanie polegające na wzięciu np. idei, zwyczajów, stylu (ubierania się, czesania się) z grupy lub kultury, do której się nie należy i użycie tego do swoich celów (np. w ramach mody)
cultural appropriation [wymowa: ˌkʌl.tʃər.əl əˌprəʊ.priˈeɪ.ʃən], rzeczownik, znaczenie:
– (pejoratywnie) zapożyczenie, użycie czegoś z kultury, do jakiej się nie należy (jakiej się nie reprezentuje), szczególnie jeśli tej kultury się nie rozumie, nie szanuje, nie ceni
Materiały źródłowe (słówka):
- Appropriate (Oxford Learner’s Dictionaries)
- Inappropriate (Oxford Learner’s Dictionaries)
- Appropriately (Oxford Learner’s Dictionaries)
- Appropriateness (Oxford Learner’s Dictionaries)
- Appropriate (Oxford Learner’s Dictionaries)
- Appropriation (Oxford Learner’s Dictionaries)
- Cultural appropriation (Cambridge Dictionary)
Zdjęcie pochodzi ze strony Netflixa.
