Kategoria: Frustracja przy tłumaczeniach

Boskie równanie

Przeglądając księgarnię internetową, natknęłam się na książkę pt. „Boskie równanie” amerykańskiego fizyka i popularyzatora nauki profesora Michio Kaku. Nie było możliwości zajrzenia do fragmentu książki na odwiedzonej przeze mnie stronie, więc stwierdziłam, że sprawdzę sobie jej oryginalną, angielską wersję.

Jakie było moje zdziwienie, gdy odkryłam tytuł tego dzieła w oryginale, a mianowicie: The God Equation. Bo wiecie – „God” to „Bóg”, a w polskim przekładzie mamy przecież – boskie. No właśnie – jak dosłownie przetłumaczyć „The God Equation”? I jak będzie „boskie” po angielsku?

The God Equation

Gdybyśmy chcieli dosłownie przełożyć „The God Equation” na angielski, to dostalibyśmy – Boże Równanie. „Boże”, czyli owo równanie jest jakoś powiązane z Bogiem, ma atrybuty powiązane z Nim. Być może należy ono do Boga, bo zostało przez Niego stworzone? To jednak nie wynika jednoznacznie z „The God Equation”; bo tam słowo „God” jest określeniem, czyli pełni funkcję przymiotnika, do rzeczownika „equation / równanie”.

Natomiast gdyby tytuł brzmiał „The God’s Equation”, to od razu wskazywałby nam, że owo równanie należy do Boga [The God’s Equation / Równanie Boga (oczywiście chodzi o matematyczne równanie, a nie o czynność równania (czegoś/kogoś) 😉 ].

„God” i „god”

W języku angielskim występuje podobne rozróżnienie, jak w naszym; czyli w religiach monoteistycznych (chrześcijaństwo, judaizm i islam) piszemy „God” dużą literą, natomiast w religiach politeistycznych, w których czci się wielu bogów, będziemy używać „god” (lub „gods”).

Słowo „god” oznacza też: osoba, która jest bardzo kochana lub podziwiana przez innych (np. To his fans he is a god // Jest bogiem/bóstwem dla swoich fanów) oraz coś, co uważa się za ważniejsze, niż być powinno (np. Money is his god / Pieniądze są jego bogiem).

O jakie równanie chodzi profesorowi Kaku?

Podtytuł książki “The God Equation” brzmi “The Quest for a Theory of Everything” (Wyprawa po Teorię Wszystkiego). Wynikałoby z tego, że Boże Równanie jest Teorią Wszystkiego).

Dalej profesor wyjawia, że kontynuuje pracę Alberta Einsteina, który także chciał napisać takie równanie:

He wanted an equation, perhaps no more than one inch long, that would allow him to, in his words, “read the mind of God.” / Chciał równania, [które] może nie [zajęłoby] więcej niż 1 cal [1 cal = 2.54 cm] długości, które pozwoliłoby mu, wg jego słów, “czytać umysł Boga”.

A co dokładnie ma zawierać to równanie, nakreśla tu:

It was to be the final theory, a single framework that would unite all the forces of the cosmos and choreograph everything from the motion of the expanding universe to the most minute dance of subatomic particles. The challenge was to write an equation whose mathematical elegance would encompass the whole of physics. / To miała być ostateczna teoria, pojedyncza struktura, która miała zjednoczyć wszystkie siły kosmosu i zaaranżować wszystko [poczynając] od ruchu rozszerzającego się wszechświata po najdrobniejszy taniec cząstek subatomowych. Wyzwaniem było napisać równanie, którego matematyczna elegancja obejmowałaby całość fizyki.

No iście i boże, i boskie równanie.

Jak będzie “boskie” po angielsku?

Słowo “boski” w języku polskim oznacza: dotyczący Boga albo – wspaniały, cudowny, piękny. I dokładnie takie same znaczenia ma angielskie słowo divine (np. divine will // wola boża/boska; It tastes divine / Smakuje bosko).

I jakie jest to w końcu równanie?

Oryginalny tytuł wskazuje, że owo równanie jest, wg profesora Kaku, jakoś powiązane z jakimś wyższym bytem. Natomiast polski tytuł wprawdzie wskazuje, że owo równanie ma cudowne cechy, jednak niekoniecznie powiązane z jakąś niebiańską istotą.

 

Strefa Kujona:

god [wymowa: ɡɒd], znaczenie:
– God / Bóg – (w chrześcijaństwie, islamie i judaizmie) istota lub duch, który jest wielbiony i który jest stwórcą świata; np. Good luck and God bless you / Powodzenia i niech cię Bóg błogosławi
– (w niektórych religiach) istota lub duch, który ma moc nad jakąś częścią natury albo który reprezentuje jakieś cechy/atuty/przymioty; np. Greek gods / greccy bogowie
– osoba, która jest bardzo kochana lub podziwiana przez innych ludzi; np. To his fans he is a god // Jest bogiem/bóstwem dla swoich fanów; To her fans she is a goddess [goddess żeńska forma „god”] / Jest boginią dla swoich fanów
– coś, co uważa się za ważniejsze, niż być powinno; coś, czemu się poświęca więcej czasu, niż się powinno; np. Money is his god / Pieniądze są jego bogiem
– the gods (potocznie) siedzenia w sali kinowej, które są umieszczone najwyżej oraz znajdują się z tyłu sali

divine [wymowa: dɪˈvaɪn], przymiotnik, znaczenie:
– pochodzące od lub związane z Bogiem/bogiem; boski, boży; np. divine law / boże prawo; divine will / wola boska; divine intervention / boska interwencja
– (staromodnie) cudowny, wspaniały, boski; np. It tastes divine / Smakuje bosko

Annia Shirley posługiwała się bardzo kwiecistym językiem i oczywiście zdarzało jej się używać słowa „divine”. A tutaj fragment rozmowy, jaką prowadziła ze swoim przyszłym opiekunem Matthew Cuthbertem. Fragment pochodzi z książki “Ania z Zielonego Wzgórza”:

“(…) Dreams don’t often come true, do they? Wouldn’t it be nice if they did? But just now I feel pretty nearly perfectly happy. I can’t feel exactly perfectly happy because—well, what color would you call this?” / – Marzenia rzadko się spełniają, prawda? Nie byłoby miło, gdyby się spełniały? Ale właśnie teraz czuję się prawie w pełni szczęśliwa. Nie mogę czuć się w pełni szczęśliwa, ponieważ – no, jak nazwałbyś ten kolor?
(…)
“It’s red, ain’t it?” he said. // – To jest rudy, nieprawdaż? – powiedział.
(…)
“Yes, it’s red,” she said resignedly. “Now you see why I can’t be perfectly happy. Nobody could who has red hair. (…) Have you ever imagined what it must feel like to be divinely beautiful?” / – Tak, rudy – powiedziała z rezygnacją. – Teraz widzisz, dlaczego nie mogę być w pełni szczęśliwa. Nikt nie mógłby, kto ma rude włosy. Czy kiedykolwiek wyobrażałeś sobie, jak to musi być, być bosko pięknym?
“Well now, no, I haven’t,” confessed Matthew ingenuously. / – No nie, nigdy – wyznał Matthew szczerze.
“I have, often. Which would you rather be if you had the choice—divinely beautiful or dazzlingly clever or angelically good?” / – Ja tak, często. Którym byś bardziej był, jeśli miałbyś wybór – bosko pięknym, olśniewająco mądrym, czy anielsko dobrym?
“Well now, I—I don’t know exactly.” / – No teraz, to ja nie wiem.

 

Materiały źródłowe (słówka):

 

Zdjęcie okładki książki pochodzi z Wikipedii.

Jak będzie „przekroczyć granicę” po angielsku?

Ostatnio głośno jest o filmie Agnieszki Holland „Zielona Granica”, pokazującym kryzys migracyjny na granicy polsko-białoruskiej. Jak byśmy przetłumaczyli słowo „granica” w tytule tego filmu, a jak – inne „granice”?

Zielona Granica

Ta granica, o której opowiada film Agnieszki Holland, jest linią oddzielającą dwa państwa – Polskę i Białoruś. Taką “granicę” przetłumaczymy na – border. Stąd na przejściu granicznym / border crossing mamy border control / kontrolę graniczną, której dokonują border guards / strażnicy graniczni. “Zieloną Granicę” przetłumaczymy w takim razie na – Green Border.

Border, czyli coś, co otacza (jakąś przestrzeń)

Słowo “border” początkowo oznaczało – brzeg tarczy w herbie rodu. I to znaczenie wciąż jest widoczne w następujących tłumaczeniach:

– pasek (często dekoracyjny), który ciągnie się na brzegu np. ubrania, obrazu, kartki; lamówka, obwódka, obrąbek;

– wąski pasek ziemi wokół ogrodu, na którym zwykle sadzi się kwiaty; rabatka.

Angielski „border” jest czymś, co otacza („zawiera w sobie coś” – państwo, obraz, ogród) i… tyle! A przecież my, Polacy używamy słowa „granica” także w innych znaczeniach.

Granica, czyli „dokąd coś można (do)ciągnąć”

„Granica” przetłumaczymy na – limit, jeśli będziemy to słowo rozumieć jako: zasięg, zakres lub kres; np.:

– ograniczony zasięg (np. the limits of human understanding / granice ludzkiego zrozumienia);

– największą lub najmniejszą ilość czegoś, co jest dozwolone (np. What do you think should be the minimum age limit for a child to have a social media account? / Co sądzisz, powinno być dolną granicą wieku dla dziecka, by posiadało konto na mediach społecznościowych?);

– kres możliwości fizycznych lub psychicznych człowieka (np. The team performed to the limit of its capabilities / Zespół zagrał do granic swoich możliwości; His arrogance had no limits / Jego arogancja nie miała granic);

– najdalsza krawędź obszaru lub miejsca (np. We were reaching the limits of civilization / Docieraliśmy do granic cywilizacji; the city limits / granice miasta).

”Granica”, czyli – jakaś linia

„Granica” przełożymy na line, jeśli ten wyraz rozumiemy, jako:

– linia podziału między jednym miejscem lub rzeczą, a innym miejscem lub rzeczą (np. the tree line / granica lasu; the permanent snow line / granica wiecznych śniegów);

– linia podziału między jednym obszarem myślenia lub zachowania, a innym lub między jedną grupą ludzi, a inną grupą ludzi (np. There is a fine line between informing the public and alarming them / Istnieje cienka granica pomiędzy informowaniem opinii publicznej a jej alarmowaniem; Music offers a way to cross cultural lines / Muzyka umożliwia przekraczanie granic kulturowych).

Jak będzie „przekroczyć granicę” po angielsku?

Zależy, jaką granicę będziemy mieli na myśli – jeśli mówimy o granicy państwowej, to powiemy „to cross the border”. Jednak możemy też mieć na myśli to, że ktoś zrobił coś niestosownego lub niewłaściwego – i wtedy powiemy: He crossed the line / Przekroczył (pewną) granicę.

 

Strefa Kujona:

border [wymowa: ˈbɔː.də(r)], rzeczownik, znaczenie:

– granica między dwoma państwami bądź obszarami albo teren blisko takiej granicy; np. The train crosses the border between France and Spain / Pociąg przekracza granicę (państwową) między Francją a Hiszpanią; border guard / straż graniczna, border control / kontrola graniczna, border crossing / przejście graniczne, to cross the border / przekroczyć granicę (państwową),

– (przenośnie) granica, linia podziału; np. It is difficult to define the border between love and friendship / Trudno jest określić granicę między miłością a przyjaźnią,

– długi, wąski pasek ziemi wokół ogrodu, na którym zwykle sadzi się kwiaty; rabatka,

– pasek/linia/obramowanie (często dekoracyjny), który ciągnie się na brzegu np. ubrania, obrazu, kartki; lamówka, obwódka, obrąbek; np. “writing paper with a black border” wyglądałby tak:

(papier do pisania z czarną obwódką)

„Border” zawiera w sobie pierwsze znaczenie polskiego słowa granica wg Słownika Języka Polskiego: linia zamykająca lub oddzielająca pewien określony obszar.

*** *** ***

„Granica” przetłumaczymy na – limit [wymowa:ˈlɪmɪt], jeśli będziemy to słowo rozumieć jako: zasięg, zakres lub kres:

– ograniczony zasięg (np. the limits of human understanding / granice ludzkiego zrozumienia),

– największą lub najmniejszą ilość czegoś, co jest dozwolone (np. What do you think should be the minimum age limit for a child to have a social media account? / Co sądzisz, powinno być dolną granicą wieku dla dziecka, by posiadało konto na mediach społecznościowych?),

– kres możliwości fizycznych lub psychicznych człowieka [np. Znała granice swojej władzy / She knew the limits of her power; Jego arogancja nie znała (= nie miała) granic / His arrogance knew (= had) no limits; Jest granica bólu (cierpienia), jakie możemy znieść / There is a limit to the amount of pain we can bear; Zespół zagrał do granic swoich możliwości / The team performed to the limit of its capabilities; Wiedziałem, że osiągnąłem granicę (swoich możliwości) i nie mogłem zrobić nic więcej / I knew I had reached my limit and couldn’t do any more; Zrobili wszystko, co w ich mocy w granicach swoich możliwości / They’ve done their best within the limits of their capability],

– najdalsza krawędź obszaru lub miejsca (np. We were reaching the limits of civilization / Docieraliśmy do granic cywilizacji; the city limits / granice miasta)

W części powyższych przykładów zastąpimy „granicę” polskim „limitem” [I knew I had reached my limit and couldn’t do any more / Wiedziałem, że osiągnąłem granicę (albo „limit”) (swoich możliwości) i nie mogłem zrobić nic więcej; What do you think should be the minimum age limit for a child to have a social media account? / Co sądzisz, powinno być dolną granicą wieku (albo „dolnym limitem wieku”)] dla dziecka, by posiadało konto na mediach społecznościowych?

*** *** ***

„Granica” przetłumaczymy na – line [wymowa: laɪn], jeśli będziemy to słowo rozumieć jako:

– linia podziału między jednym miejscem lub rzeczą, a innym miejscem lub rzeczą (np. the tree line / granica lasu; the permanent snow line / granica wiecznych śniegów),

– linia podziału między jednym obszarem myślenia lub zachowania, a innym lub między jedną grupą ludzi, a inną grupą ludzi (np. Mass consumption blurred the lines of class distinction / Masowa konsumpcja zatarła granice podziałów klasowych; Music offers a way to cross cultural lines / Muzyka umożliwia przekraczanie granic kulturowych; There is a fine line between informing the public and alarming them / Istnieje cienka granica pomiędzy informowaniem opinii publicznej a jej alarmowaniem)

„Line” zawiera w sobie to znaczenie polskiego słowa granica: linia podziału lub czynniki różnicujące coś.

*** *** ***

to cross the line – wyrażenie, znaczenie:
– zachować się w sposób nieakceptowalny, niestosowny, nieodpowiedni; przekroczyć pewną granicę, przesadzić
 

Materiały źródłowe:


słówka

inne

 

Zdjęcie wykonał Joni Rajala.

Nie przesadzaj, bo zabraknie ci doniczek!

Niedawno postanowiłam zacząć swoją kolekcję roślin domowych. Część z nich kupiłam, a część dostałam w postaci szczepek. I aby je posadzić musiałam zaopatrzyć się w większą ilość ziemi doniczkowej. Postanowiłam zamówić ją online. I wiecie co? Mimo że mieszkam w UK ponad 10 lat, nie wiedziałam, jak jest „ziemia doniczkowa” po angielsku! I sama tej nazwy też nie zgadłam, podpowiedział mi ją dopiero Google translator.

Przesadzać kwiatki

Możemy posadzić albo „młode, małe rośliny / baby plants” albo „ucięte części rośliny, które są w stanie wypuścić korzenie / plant cuttings„. Możemy „to plant in a pot / posadzić w doniczce” albo krócej – to pot / posadzić w doniczce.

Czasem trzeba „potted plant / (już) zasadzoną (w doniczce) roślinę” „przesadzić / repot„, jeśli jej korzenie wyrastają poza naczynie. A do tego wszystkiego potrzebna jest nam „ziemia doniczkowa„, czyli – potting mix.

Sami widzicie, nie przesadziłam z tą ziemią!

Moim zdaniem wyjątkowo trudno jest wpaść na to, jak jest ziemia doniczkowa po angielsku. Natomiast przesadzać, w sensie – wyolbrzymiać coś, przejaskrawiać, to w angielskim zupełnie nowe słowo. Jest to mianowicie – to exaggerate.

Don’t exaggerate! / Nie przesadzaj!

Prócz czasownika „to exaggerate // przesadzać/wyolbrzymiać” mamy jeszcze rzeczownik „exaggeration // przesada/przejaskrawienie” (np. It’s a huge exaggeration / To gruba przesada) oraz przymiotnik exaggerated // przesadzony/wyolbrzymiony.

Nie przesadzaj, bo zabraknie ci doniczek!

Don’t exaggerate because you will run out of plant pots / Nie przesadzaj, bo skończą ci się (to run out of – czasownik złożony – skończyć się) doniczki – no przetłumaczymy to słowo po słowie, ale zupełnie nie oddamy sensu tego żartu, ani nawet nie stworzymy żadnego logicznego angielskiego zdania.

 

Strefa Kujona:

baby plant – mała, młoda roślina; np. A mature spider plant will produce stems with a baby spider plant at the tip. These tiny plants are also called ‘spiderettes’ and can be grown on to make new plants for free. / Dojrzała zielistka będzie produkować łodygi z małą zielistką na końcu. Te malutkie rośliny są też nazywane „spiderettes” i mogą dalej rosnąć, by stać się nowymi roślinami za darmo.

A tak wygląda ta popularna roślina domowa zwana po polsku zielistką, a po angielsku, moim zdaniem bardzo trafnie, „spider plant / pajęczą rośliną”

plant cutting – (od „to cut / ciąć, kroić) szczepka, sadzonka (część rośliny, którą zamierza się ukorzenić lub już ukorzeniona część rośliny); np. The easiest ways to propagate houseplants is by taking a cutting or by dividing the plant. Division basically means separating the roots of the baby plant from the mother plant and repotting them. (…) Put your cuttings in a jar of tepid water and put the jar somewhere that receives bright, indirect light. Within a few days, you should see tiny roots sprouting. / Najłatwiejszym sposobem rozmnażania roślin domowych jest branie szczepki lub dzielenie rośliny. Dzielenie w zasadzie oznacza oddzielenie korzeni młodej rośliny od rośliny macierzystej i ponowne przesadzenie (przesadzenie do nowej doniczki). (…) Umieść swoje szczepki (fragmenty rośliny) w słoiku z letnią wodą, który postaw gdzieś, gdzie dostanie on jasne, niebezpośrednie światło. W ciągu kilku dni powinieneś widzieć kiełkujące malutkie korzenie. (Pamiętacie profesor Sprout z Harry’ego Pottera? Profesor Sprout, która zajmowała się magicznymi roślinami, przetłumaczymy na polski jako – profesor Kiełek)

pot [wymowa: pɒt], czasownik, znaczenie:
– posadzić roślinę w doniczce (doniczka //plant pot/flowerpot); np. I’m going to pot these seedlings / Zamierzam posadzić te siewki („seedling / siewka” od „seed / nasiono”)
– trafić bilą do łuzy/rękawa (np. w bilardzie)
– zastrzelić/ustrzelić zwierzynę/ptactwo (by później je zjeść) lub strzelać w zwierzynę nieuważnie celując

repot – przesadzić roślinę do nowej doniczki; np. Cacti should be repotted as soon as the roots begin to show through the drainage holes at the bottom of its pot. As a general rule, fast growing species should be repotted every two to three years and slow growing species every three to four years. Repotting is best carried out in the spring, when cacti are enjoying active growth. Water the cactus two days before repotting, so the roots are moist but not saturated. / Kaktusy powinny być przesadzane, jak tylko (ich) korzenie zaczynają pokazywać się przez dziurki na dole doniczki. Jest zasada, że szybko rosnące gatunki powinny być przesadzane co 2 – 3 lata, a wolnorosnące gatunki – co 3-4 lata. Przesadzanie najlepiej przeprowadzić na wiosnę, kiedy kaktusy mają czas aktywnego wzrostu. Podlej kaktusa dwa dni przed przesadzaniem, żeby korzenie były wilgotne, ale nieprzemoczone.

potting mix – ziemia doniczkowa (czyli „sadzeniowa mieszanka”, czasem ziemię doniczkową znajdziemy też jako: „potting compost / kompost do sadzenia”, „repotting mix / mieszanka do przesadzania” albo mieszanki przygotowane specjalnie pod gatunki roślin np. orchid potting mix / ziemia dla storczyków)

Przykłady produktów:


exaggerate [wymowa: ɪɡˈzædʒəreɪt], czasownik, znaczenie:
– przesadzać, popadać w przesadę, wyolbrzymiać, przejaskrawiać, koloryzować

 

Materiały źródłowe (słówka):

 

Zdjęcie na górze wpisu wykonała Hannah Busing. Zdjęcie zielistki pochodzi z Wikipedii, a profesor Sprout z – The Mirror.

Cameron i raging pensioners – część I

Niedawno znalazłam w necie starą, ale wciąż śmieszną, notkę dziennikarską. Opisuje ona spotkanie, na którym były premier David Cameron odpowiada na pytania dotyczące służby zdrowia.

Cameron i raging pensioners

Całe zdarzenie dziennikarz streszcza tak:

A mob of raging pensioners totally monstered David Cameron yesterday – yelling ‘Lies!’ and ‘Rubbish’ whenever the Prime Minister opened his mouth. / Tłum wzburzonych emerytów zupełnie zakrzyczał Davida Camerona wczoraj – wrzeszcząc „Kłamstwa!” i „Bzdury”, kiedy tylko premier otwierał usta.

Pensioners monstered

Rzeczownik „monster” jest ogólnie znany; oznacza oczywiście – potwór. Mniej znany jest czasownik „to monster”. Słowniki przekładają go na: bardzo źle kogoś traktować. To tłumaczenie oczywiście trudno zastosować w praktyce, bo teksty będą długie i dziwne. W ww. cytacie można się domyślić, że tłum zakrzykiwał premiera i w ogóle nie pozwalał mu mówić, stąd mamy: zakrzyczał.

„Pensioner” to ktoś, kto dostaje „pension”. „Pension” to nie „pensja”, ale emerytura! Słowo „pensioners / emeryci” połączone w tekście z przymiotnikiem „raging” jest bardzo zabawne.

Raging pensioners

„Raging / wściekły, wzburzony” pochodzi od czasownika „rage / złościć się, wściekać się, pienić się” i najczęściej tym wyrazem opisuje się kogoś młodego, pełnego wigoru i agresji. „Raging pensioners” przetłumaczymy na – wściekli emeryci.

Jest wiele okazji, by dostać „rage”…

„Rage / wściekłość, gniew, furia” mamy w określeniach typu: road rage / atak szału, jaki czasem dopada kierowców, air rage / agresywne zachowanie pasażera w czasie lotu samolotem, work rage / atak wściekłości pracownika w jego miejscu pracy, desk rage / atak złości w biurze, phone rage / atak złości klienta w czasie rozmowy telefonicznej, spowodowany często brakiem zadowolenia z nabytego produktu lub zamówionej usługi.

Don’t mess with raging pensioners!

Rzeczownik „mess” przełożymy na: bałagan, nieład, chaos. Bardzo popularny zwrot „don’t mess with” to z kolei: nie zadzieraj z. I tak właśnie podsumował „raging pensioners / wściekłych emerytów” dziennikarz:

Don’t mess with the over-65s / Nie zadzieraj z (tymi, co mają) ponad 65 (lat).

 

Strefa Kujona:

rage [wymowa: reɪdʒ], rzeczownik, znaczenie:
– wściekłość, gniew, furia; np. Rage Against the Machine is an American rock band from Los Angeles, California / Wściekłość Przeciw Maszynie jest amerykańskim zespołem rockowym z Los Angeles w Kaliforni

rage [wymowa: reɪdʒ], czasownik, znaczenie:
– mówić do kogoś ze złością (agresywnie), złościć się, wściekać się, pienić się; np. raging pensioners // wściekający się/wściekli emeryci
– wybuchnąć, rozszaleć się (zdarzyć się gwałtownie, nagle); np. Volodymyr Zelensky: As the battles raged, the PM came to Kyiv with messages of hope. We even gave him a Ukrainian name – Boris Johnsoniuk / Wołodymyr Zełenski: Podczas gdy bitwy szalały, PM [Prime Minister / Pierwszy Minister / Premier] przybył do Kijowa z przesłaniami nadziei. My nawet daliśmy mu ukraińskie imię – Boris Johnsoniuk

road rage [wymowa: ˈrəʊd ˌreɪdʒ], rzeczownik, znaczenie:
– wściekłość, jaka dopada niektórych kierowców na drodze, zwłaszcza gdy są trudne warunki jazdy lub inny kierowca jeździ nieprawidłowo

air rage [wymowa: ˈeə ˌreɪdʒ], rzeczownik, znaczenie:
– nagłe, agresywne i brutalne zachowanie pasażera w czasie lotu samolotem

work rage (też: office rage), rzeczownik, znaczenie:
– atak złości/wściekłości pracownika w jego miejscu pracy

desk rage, rzeczownik, znaczenie:
– atak złości/wściekłości w biurze, zwłaszcza spowodowany zmartwieniami lub trudną sytuacją

phone rage, rzeczownik, znaczenie:
– (mowa potoczna) atak złości/wściekłości klienta w czasie rozmowy z osobą lub organizacją, często spowodowany brakiem zadowolenia z nabytego produktu lub zamówionej usługi

mess [wymowa: mes], rzeczownik, znaczenie:
– bałagan, nieporządek; np. Frank can’t stand a mess / Franek nie może znieść bałaganu
– bałagan, nieład, chaos (sytuacja, gdzie jest masa problemów powodowanych brakiem właściwej organizacji, robionymi wcześniej błędami); np. British weights and measures are in a mess. On the one hand, the international metric system (SI) is the official, legal system for most purposes in the UK. Yet, at the same time, much of British everyday life remains untouched by the metric system and continues to use imperial units / Brytyjskie [jednostki] wagi i jednostki miar są w nieładzie. Z jednej strony międzynarodowy system metryczny (SI) jest oficjalnym, prawnym systemem dla większości celów w UK. Jednakże jednocześnie większość brytyjskiego codziennego życia pozostaje nietknięta przez system metryczny i wciąż używa jednostek imperialnych [jak: stones, miles itp.]
– osoba, która ma niechlujny wygląd lub która jest brudna; np. I look a mess – I can’t go out like this! / Wyglądam (jak) bałagan – Nie mogę wyjść z domu w takim stanie!
– (potocznie) osoba, która ma poważne problemy i jest w złym stanie psychicznym; np. When my wife left me I was a total mess / Kiedy żona mnie opuściła, byłem w całkowitej ruinie
– (potocznie) zwierzęca kupa, g*wno
– (wojsko) budynek lub pokój, w którym żołnierze mają swoje posiłki; wojskowa kantyna

mess [wymowa: mes], czasownik, znaczenie:
– (o zwierzęciu) załatwić się w miejscu, które nie jest do tego przeznaczone

mess with (someone) – (potocznie) zadzierać z (kimś)

 

Materiały źródłowe (słówka):

 

Zdjęcie wykonał Deniz Fuchidzhiev. Przedstawia ono Pałac Westminsterski (siedzibę brytyjskiego parlamentu).

Kto w UK dostaje pension?

Jeśli napotkalibyście słowo „pension”, to nie przyszłoby Wam od razu do głowy tłumaczenie: pensja? „Pension”, podobnie jak pensja, jest także sumą pieniędzy regularnie wpłacaną na konto osoby, tylko że „pension” dostaje się wtedy, gdy skończy się pracować zawodowo. „Pension” przetłumaczymy na – emerytura.

A „pensioner” to z kolei emeryt. Aby dostać emeryturę (State Pension / emeryturę państwową) trzeba osiągnąć wiek emerytalny / State Pension age.

Czym w takim razie jest retirement?

Rozbijmy zjawisko emerytury na dwa składniki: pieniądze, jakie się dostaje za lata pracy i okres, kiedy się nie pracuje zawodowo.

To pierwsze to – pension / emerytura (pieniądze), a to drugie to – retirement / emerytura (czas, kiedy się już nie pracuje).

Retired

Zamiast słowa „pensioner” zwykle można użyć przymiotnika retired / emerytowany; np. He is a retired teacher / On jest emerytowanym nauczycielem.

Retirement homes i retirement community

Starsze osoby, które wciąż są w stanie zadbać o siebie, mogą zamieszkać w retirement homes. „Retirement home” to dom lub mieszkanie w osiedlu specjalnie zaprojektowanym dla starszych osób (często, by tam zamieszkać, należy mieć skończony pewien wiek, nie pracować lub pracować na część etatu). Osiedle z retirement homes nazwiemy – retirement community (community / społeczność).

To retire

„Retirement” i „retired” pochodzą od czasownika „to retire”, którego znaczenie można uogólnić do: wycofać się (z akcji).

David Beckham has retired from football, bringing an end to a glittering career on the field / David Beckam przeszedł na emeryturę w futbolu, kończąc błyskotliwą karierę na boisku.

Słynny brytyjski głosiciel teorii spiskowych – David Icke też kiedyś grał w piłkę nożną, ale:

Chronic ingury issues forced Icke to retire from football in 1973 at the age od 21, meaning his career was very much shortlived / Problemy z przewlekłą kontuzją zmusiły Icke’a, by wycofał się z futbolu w 1973 roku w wieku 21 lat, co znaczy, że jego kariera była bardzo krótka.

W starych książkach często napotkamy „retire” w znaczeniu „iść spać”; np. I retired late that evening / Późno poszedłem spać tamtego wieczoru.

Jestem w trakcie któregoś już czytania słynnej powieści „Jane Eyre” (polskie tłumaczenie to „Dziwne losy Jane Eyre”). Jane Eyre pracuje jako guwernantka w posiadłości Thornfield pana Rochestera. Los sprawił, że doświadczony przez życie i zgorzkniały Mr. Rochester zakochuje się ze wzajemnością w biednej, dobrej Jane. Jednak Jane dowiaduje się (i to w momencie brania ślubu), że jej wybranek ma żonę. Rochester próbuje ratować sytuację i wyjawia swoje motywy oraz opisuje, jak podstępnie wciągnięto go w to pierwsze małżeństwo. Jednak Jane, po wysłuchaniu ściskającego za serce wyznania, i tak decyduje się zrobić, to co uważa za słuszne:

I retired to the door / Wycofałam się do drzwi
„You are going, Jane?” / „Odchodzisz Jane?”
„I am going, ser.” / „Odchodzę, proszę pana.”
„You are leaving me?” / „Opuszczasz mnie?”
„Yes.” / „Tak.”

W tej scenie „retire” zrozumiemy jako – wycofać się; opuścić dane miejsce i udać się w jakieś spokojne miejsce; oddelegować się. Po dowiedzeniu się, że Mr. Rochester ma żonę w momencie brania z nim ślubu, a potem usłyszeniu niezmiernie wylewnego, jak na Anglika, wyznania miłości, któż nie miałby mętliku w głowie i nie musiałby „retire”, żeby to wszystko na spokojnie przemyśleć?!

DODATEK
W Wielkiej Brytanii bardzo często mówi się o pension pot? Pension pot przetłumaczymy na: garniec emeryta. Czym jest ten pension pot, a czym – pension plan? Odpowiedź znajdziesz tutaj.

 

Strefa Kujona:

pension [wymowa: ˈpenʃn], rzeczownik, znaczenie:
– emerytura (w znaczeniu: pieniądze regularnie otrzymywane od rządu lub zakładu pracy po skończeniu pracy zawodowej)

pensioner [wymowa: ˈpen.ʃən.ə(r)], rzeczownik, znaczenie:
– emeryt (ktoś, kto dostaje świadczenie emerytalne)

retired [wymowa: rɪˈtaɪəd], przymiotnik, znaczenie:
– emerytowany, będący na emeryturze (niewykonujący zawodu, w stanie spoczynku)

retirement [wymowa: rɪˈtaɪəmənt], rzeczownik, znaczenie:
– przejście na emeryturę (zaprzestanie pracy zawodowej, zwykle z powodu osiągnięcia określonego wieku)
– emerytura (czas w życiu, kiedy przestaje się pracować zawodowo, zwykle z powodu osiągnięcia pewnego wieku)
– zakończyć karierę (przejść na emeryturę) np. w sporcie, polityce, modelingu

retirement home [wymowa: rɪˈtaɪəmənt həʊm], rzeczownik, znaczenie:
– dom spokojnej starości, dom starców [dom lub mieszkanie, w którym starsza osoba żyje, szczególnie, gdy należy do osiedla domów specjalnie zaprojektowanych dla starszych ludzi; miejsce, gdzie żyją starsi ludzie i gdzie się nimi opiekuje (w retirement homes żyją osoby, które nie wymagają lub wymagają mało opieki, w przeciwieństwie do care homes / domach opieki)]

retirement community [wymowa: rɪˈtaɪəmənt kəmjuːnəti], rzeczownik, znaczenie:
– osiedle zaprojektowane dla starszych osób

retire [wymowa: rɪˈtaɪə(r)], czasownik, znaczenie:
– przestać pracować zawodowo, przejść na emeryturę (odejść z pracy i przestać pracować, szczególnie z powodu wieku lub choroby), odprawić kogoś na emeryturę
– (w sporcie) wycofać się z zawodów, walki itp. zwykle z powodu doznania urazu
– (język oficjalny) opuścić dane miejsce (np. głośne spotkanie, wydarzenie rodzinne) i udać się w cichsze i odosobnione miejsce; oddelegować się; udać się (gdzieś/po coś)
– (o wojsku, język oficjalny) wycofać się z walki w celu reorganizacji szeregów
– (język literacki) iść spać

 

Materiały źródłowe (słówka):