Media społecznościowe

Ewolucja czatu

Wnuk mówi do dziadka:
– Kiedyś to mieliście źle: nie było internetu, komórek, czatu ani Gadu-Gadu… Jak Ty babcię poznałeś?
– No, jak nie było? Wszystko było – odpowiada dziadek.
– Nie rozumiem – mówi zdziwiony wnuczek.
– No przecież babcia mieszkała w internacie, a jak wracała ze szkoły, to ja stałem na czatach. Wychodziłem z babcią na gadu-gadu, a jakby nie komórka, to i Ciebie, i Twojego ojca nie byłoby na świecie!

Czatowanie na internecie, w poświęconych do tego grupach (chat roomach / pokojach czatów) chyba też odchodzi powoli do lamusa. Co tak naprawdę oznacza angielskie słowo „chat” i czy są jakieś spokrewnione z nim słowa, które przydają się w codziennej rozmowie?

Co oznacza angielskie słowo „chat”?

To tak popularne dawniej słowo „czat” wzięło się od angielskiego „chat” – (1) pogawędka lub – (2) rozmowa przez internet (jako rzeczownik) oraz – (1) gadać lub – (2) prowadzić rozmowę przez internet/czatować (jako czasownik).

Zawsze miałam wrażenie, że wzrost zaburzeń psychicznych ma związek z tym, że coraz mniej ze sobą rozmawiamy. No i dobrze mi się zdawało:

Chatting to colleagues, neighbours and other parents on the playground benefits people’s wellbeing just as much as close friendships, new research suggests / Rozmawianie z kolegami z pracy, sąsiadami i innymi rodzicami na placu zabaw (dla dzieci) jest korzystne dla dobrostanu ludzi tak samo, jak bliskie przyjaźnie, nowe badania wskazują

Kogo określimy „chatty”?

Kogoś, kto jest gadatliwy i zawsze ma czas na pogawędkę, określimy – chatty. W Wielkiej Brytanii jest nawet prowadzący chat show (= talk show) komik – Alan Carr, który określa siebie „chatty man // gadatliwy człowiek/mężczyzna”.

Chit-chat

Takie gadu-gadu, pitu-pitu nazwiemy – small talk lub chit-chat.

Chat up – i jest ciekawiej!

Chat, small talk, czy chit-chat są bardzo przyjemnymi zajęciami i, jak potwierdzają badania, niezbędnymi dla utrzymania dobrego samopoczucia oraz zdrowia psychicznego.

Jeśli podkręcimy „chat” (podniesiemy, tak można sobie skojarzyć ten czasownik złożony) to dostaniemy „chat up / flirtować, podrywać”. I stąd mamy też: chat-up / flirtowanie, podryw, chat-up line / tekst na podryw i chatline / linia telefoniczna oferująca możliwość rozmowy w celach rozrywkowych.

DODATEK
Bardzo podobnym słowem do „chat // pogawędka/rozmowa” jest „chatter”. I oba mają także bardzo zbliżone znaczenia! Co oznacza „chatter” i „chatterbox” dowiesz się stąd.

Strefa Kujona:

chat [wymowa: tʃæt], rzeczownik, znaczenie:
– pogawędka; lekka, przyjacielska rozmowa; np. (z nagłówka prasowego) Want a man to listen? Talk to him at 8.15pm: Best time for a chat is when a chap has just sat down for dinner / Chcesz, żeby mężczyzna słuchał? Rozmawiaj z nim o 8:15 wieczorem: Najlepszy czas na pogawędkę jest kiedy chłop właśnie zasiadł do kolacji
– rozmowa za pośrednictwem Internetu, polegająca na przekazywaniu treści w formie pisemnych komunikatów; czat; np. Fans are invited to an online chat / Fani są zaproszeni do (uczestniczenia w) czacie

chat [wymowa: tʃæt], czasownik, znaczenie:
– ucinać sobie pogawędkę; np. Chatting to colleagues, neighbours and other parents on the playground benefits people’s wellbeing just as much as close friendships, new research suggests / Rozmawianie z kolegami z pracy, sąsiadami i innymi rodzicami na placu zabaw (dla dzieci) jest korzystne dla dobrostanu ludzi tak samo, jak bliskie przyjaźnie, nowe badania wskazują
– czatować (brać udział w dyskusji polegającej na wysyłaniu wiadomości tekstowych przez internet); np. I’ve been chatting online with my best friend / Czatowałem na necie z moim najlepszym przyjacielem/przyjaciółką

chatty [wymowa: ˈtʃæt.i], przymiotnik, znaczenie:
– (potocznie) rozmowny, gadatliwy
– (potocznie; styl pisania) lekki, potoczny, koleżeński, gawędziarski

chit-chat [wymowa: ˈtʃɪt.tʃæt], rzeczownik, znaczenie:
– (potocznie) gadka szmatka, gadu-gadu, small talk (lekka rozmowa o mało istotnych rzeczach)

chat up, czasownik, znaczenie:
– (potocznie) flirtować z kimś, podrywać kogoś, zagadywać kogoś

chat-up [wymowa: ˈtʃæt ʌp], rzeczownik, znaczenie:
– (potocznie) podryw, flirt

chat-up line [wymowa: ˈtʃæt.ʌp ˌlaɪn], rzeczownik, znaczenie:
– (potocznie) tekst na podryw – czyli np. coś takiego: You’re so sweet, you’re giving me a toothache / Jesteś taka słodka, sprawiasz, że mam ból zębów 😉

chatline [wymowa: ˈtʃætlaɪn], rzeczownik, znaczenie:
– linia telefoniczna oferująca możliwość rozmowy, szczególnie w celu rozrywki

Materiały źródłowe (słówka):

Grafikę wykonał OpenClipart-Vectors.

Czy ptaszki na Wyspach ćwierkają po angielsku?

Seria kreskówek z babcią, kotem Sylwestrem, psem Hektorem i kanarkiem Tweety jest jedną z moich ulubionych. Imię Tweety to słowo powstałe ze zlania się „sweetie / skarb, cukiereczek” i „tweet”.

„Tweet” może być rzeczownikiem i wówczas oznacza: ćwir albo czasownikiem i wtedy jest to: ćwierknąć. Mi jednakże Tweety mało kojarzy się z ćwierkaniem, a bardziej ze stwierdzeniem „Zdawało mi się, że widziałem kotecka. Dobrze mi się zdawało. Widziałem kotecka.” (Uwaga dotyczy oczywiście kota Sylwestra.)

„Tweet” to także wpis na serwisie informacyjnym Twitter, albo („to tweet) – umieścić wpis na Twitterze.

Twitter nie jest wymyśloną nazwą, a jego znaczenie zdradza ikona serwisu – ptaszek z otwartym dzióbkiem. Rzeczownik „twitter” oznacza: serię krótkich, wysokich dźwięków, jakie wydaje ptak (ćwierkanie, świergot). Natomiast czasownik „to twitter” przetłumaczymy jako: ćwierkać, świergotać oraz mówić szybko, nerwowo piskliwym głosem, a przy tym mało przekazać treści (trajkotać, paplać).

Gdybyśmy się tak zastanowili, to Twitter rzeczywiście łączy cechy słowa „tweet” (bo jeden wpis może mieć maksymalnie 280 znaków) i „twitter” (bo na Twitterze jest dużo gadania o niczym).

Nasz wyraz „ćwir” i angielski „twit” to onomatopeje, czyli wyrazy dźwiękonaśladowcze. Zachodzi więc pytanie: czy ptaki wydają dźwięk bardziej podobny do naszego „ćwir”, czy bardziej do angielskiego „twit”?

Powiem Wam, że ja nie mam słuchu muzycznego i dla mnie one wszystkie brzmią tak samo, ale ornitolodzy wykazali, że istnieją nie tylko lokalne gwary ptaków, ale nawet ćwierkanie ptaka miejskiego różni się od ćwierkania ptaka wiejskiego (miejskie ptaki ćwierkają w wyższej tonacji, niż wiejskie; oczywiście cały czas porównania dotyczą tego samego gatunku).

Także wierzcie lub nie, ale ptaki na Wyspach rzeczywiście ćwierkają po angielsku, oczywiście z lokalnym akcentem. A my, ludzie, możemy sobie ćwierknąć „ćwir” na Ćwierkaczu: I posted a tweet (on Twitter) / Ja umieściłem/łam ćwir (na Ćwierkaczu).

DODATEK
Co oznacza słowo hashtag? Odpowiedź na to pytanie znajdziesz tutaj.

Strefa Kujona:

tweet [wymowa: twiːt], rzeczownik, znaczenie:
– (mowa potoczna) krótki, wysoki dźwięk jaki wydaje ptak; ćwir
– (mowa potoczna) wpis na Twitterze (media społecznościowe)

tweet, czasownik, znaczenie:
– kiedy ptak „tweets”, to wówczas ten ptak wydaje krótki, wysoki dźwięk; ćwierknąć, świergotnąć
– umieścić wpis na Twitterze; tweetować

twitter [wymowa: ˈtwɪt.ə(r)], rzeczownik, znaczenie:
– seria krótkich, wysokich dźwięków, jakie wydaje ptak; ćwierkanie, świergot
– Twitter (serwis informacyjny / społeczny)

twitter, czasownik, znaczenie:
– ćwierkać, świergotać
– mówić szybko, nerwowo piskliwym głosem, a przy tym mało przekazać treści; trajkotać, paplać

Materiały źródłowe (słówka):

Zdjęcie wykonała Adina Voicu, a więcej jego prac można znaleźć w serwisie Pixabay.

Rojalsi i tantiemy

W poprzednim wpisie dzieliłam się z Wami moim zdziwieniem nad popularnością słowa „lockdown”. Niektórzy z nas bardzo nie lubią anglicyzmów i ciągłe używanie zapożyczeń jest dla nich niechlujstwem, ale po części tak właśnie ewoluuje język.

Portale plotkarskie są miejscem, gdzie można wręcz dostać wysypki od patrzenia na ów niedbały styl pisania, jaki prezentują tamtejsi redaktorzy. Dla mnie osobiście są one bardzo ciekawe, moim zdaniem są one „Dzikim Zachodem” języka polskiego – słowa, które tam buszują po artykułach prawdopodobnie któregoś dnia będą używane w oficjalnej polszczyźnie. Jednym z ich jest rojal (od angielskiego „royal” – członek rodziny królewskiej). Jak niezmiernie ekonomiczny jest język angielski!

Do Royals zaliczamy królową oraz jej najbliższą rodzinę. Królową można trochę porównać do prezydenta, ponieważ pełni funkcję reprezentacyjną, jest zwierzchnikiem sił zbrojnych oraz mianuje premiera. Z drugiej jednak strony mamy ten obraz królowej, jaki pamiętamy z historycznych książek – królowa nosi koronę, mieszka w zamku, jeździ karetą (wprawdzie rzadko, bo tylko w czasie wielkich uroczystości). Każda moneta, każdy banknot (angielski, bo już nie szkocki) oraz każdy znaczek ma jej podobiznę (przynajmniej taką malutką, w rogu). Królowa jest także zwierzchniczką Kościoła anglikańskiego (tak jest od czasu Henryka VIII, który ogłosił się jego głową po tym, jak papież odmówił mu rozwodu z Katarzyną Aragońską).

„Royal” może być także przymiotnikiem i znajdziemy go w nazwach wielu instytucji; np. Royal Mail (odpowiednik Poczty Polskiej), Royal Mint (Mennicy Polskiej), Royal Air Force (Sił Powietrznych), Royal Navy (Marynarki Wojennej).

Przymiotnik „royal” przetłumaczymy na: królewski (w sensie należący, bądź związany z królem, królową albo z kimś z ich rodziny). Ma on jeszcze jedno znaczenie, które przetłumaczymy także na „królewski”, ale w sensie: doskonały, znakomity, wspaniały; np. It was a royal dinner / To był wspaniały obiad. Ów zachwyt można wyrazić w jeszcze inny sposób: The dinner was literally fit for Royalty / Obiad był dosłownie godny rodziny królewskiej.

W mowie potocznej „royalty” jest określeniem rodzin np. aktorów (The Baldwins are Hollywood royalty), muzyków (The Jacksons are music royalty), gwiazd reality TV (The Kardashians are reality TV royalty), w których wielu członków tych rodzin jest znanych; albo pojedynczych osób bardzo znanych w jakiejś dziedzinie rozrywki (Madonna has been pop royalty since the 80’s / Madonna jest pop royalty od lat 80tych).

„Royalty” to także tantiema, czyli opłata za wykorzystanie czyjegoś pomysłu, książki, bądź utworu muzycznego. Dawniej „royalty” był nazwą opłaty za prawo wydobywania złota i srebra z kopalni (przez wieki w Wielkiej Brytanii kopalnie srebra i złota były własnością monarchów).

Czasy się zmieniają, a wraz z nimi to, co nazywamy royalty.

Strefa Kujona:

royal [wymowa: ˈrɔɪ.əl], rzeczownik (mowa potoczna), znaczenie:
– członek rodziny królewskiej

royal, przymiotnik, znaczenie:
– królewski (należący, bądź związany z królem, królową albo z kimś z ich rodziny)
– doskonały, znakomity, „godny króla / królowej”

royalty [wymowa:ˈrɔɪ.əl.ti], rzeczownik, znaczenie:
– osoby, które należą do rodziny króla i królowej; rodzina królewska
– tantiema (rodzaj wynagrodzenia pisarzy, wynalazców, właścicieli nieruchomości itp. naliczany w każdym przypadku, kiedy ich książka, urządzenie, posiadłość itd. jest kupowana albo używana przez innych)

royalist [wymowa: ˈrɔɪ.ə.lɪst], rzeczownik, znaczenie:
– rojalista (osoba, która popiera urzędującego króla (bądź królową) oraz uważa, że król (bądź królowa) powinni sprawować władzę w państwie)

Materiały źródłowe (słówka):

Zdjęcie wykonał Public Co, a jego pozostałe prace można podziwiać na Pixabay.