Kategoria: Muzyka

The Chemical Brothers – Galvanize

W 2004 roku zespół The Chemical Brothers wypuścił piosenkę o bardzo nietypowym tytule – Galvanize. Piosenkę zapewne każdy z Was kojarzy (można sobie ją przypomnieć tutaj), ale ilu z Was się zastanawiało, o czym muzycy z Manchesteru śpiewają? No bo raczej nie o cynkowaniu stali, czy tym podobnych rzeczach(?)

Luigi Galvani

Jeśli zajrzymy do słownika etymologicznego, to okazuje się, że pierwsze znaczenie wyrazu galwanizacja, to wcale nie było to, które dziś znamy!

Czasownik galvanize pochodzi od nazwiska włoskiego lekarza, fizyka i filozofa Luigiego Galvaniego. Galvani zauważył, że jeśli prąd ma kontakt z ciałem zwierzęcia (tym pierwszym była martwa żaba), to wówczas wywołuje skurcz mięśni. Stąd “galvanize” początkowo oznaczało – stymulować poprzez elektryczność.

Do czego innych zainspirowała owa żaba?

Kilka lat później siostrzeniec Galvaniego, fizyk Giovanni Aldini, zaczął organizować pokazy, podczas których stymulował prądem fragmenty zwierząt np. głowę wołu. I choć w trakcie eksperymentów oczy martwego zwierzęcia nagle się otwierały, to Aldini chciał bardziej przerazić widownię.

Czy to Wam czegoś nie przypomina…

Najbardziej znany eksperyment, jaki poprowadził Aldini, odbył się w styczniu 1803 roku w Londynie. Aldini tym razem wykonywał doświadczenia na ciele George’a Fostera – skazanego na powieszenie mordercy żony i córki. W sali operacyjnej zebrali się brytyjscy naukowcy, dygnitarze i lekarze, którzy obserwowali, jak Aldini przykładał elektrody do ciała Fostera, tym samym wywołując reakcje typu:

his jaw quivered, his left eye opened, and his face convulsed / jego szczęka zadrżała, jego lewe oko się otworzyło, a twarz miała spazmy.

Momentami wydawało się nawet, że George Foster ożył.

Mary Wollstonecraft Shelley

Ponoć Mary Shelley była albo świadkiem takich pokazów, albo o nich słyszała. Bo te właśnie eksperymenty zainspirowały ją do napisania powieści o szalonym naukowcu Wiktorze Frankensteinie, który składa z części ciał różnych osób potwora. W książce wprawdzie nie wspomniano o użyciu elektryczności do tchnienia życia w kreaturę, ale w licznych filmowych adaptacjach ten motyw jest używany.

O czym śpiewają The Chemical Brothers?

Próby ożywiania zmarłych się nie udawały. Zaczęto też wątpić w moralność takich badań i ostatecznie zaniechano prowadzenia tych makabrycznych eksperymentów.

A dziś słowo “galvanize” oznacza też: pobudzić do działania, zelektryzować, dać impuls. I to właśnie zespół miał na myśli, śpiewając:

The time has come to / Nadszedł czas by
Galvanize / Dać impuls
Come on, come on, come on with it / No dalej, dalej, dalej z tym

Don’t hold back, if you think about it too much / Nie powstrzymuj się, jeśli myślisz o tym za wiele
You may stumble, trip up, fall on your face / (to) Możesz zatoczyć się, potknąć się, upaść na twarz

 

Strefa Kujona:

galvanize (też: galvanise) [wymowa: ˈɡælvənaɪz], czasownik, znaczenie:
– proces pokrywania metalowej powierzchni (stali lub żelaza) cynkiem w celu jej ochrony przed rdzą, np. galvanized bucket / ocynkowane wiadro, galvanized steel / ocynkowana stal;
– sprawić, by ktoś (nagle) zaczął coś robić poprzez wywołanie (w kimś) emocji lub zszokowanie (kogoś); zelektryzować, dać impuls, pobudzić do działania, zszokować, zmobilizować, zachęcić; np. The win galvanized the whole team // Wygrana zelektryzowała/zmobilizowała/podbudowała cały zespół; The urgency of his voice galvanized them into action / Jego naglący głos dał im impuls do działania; We need new approaches that will galvanize the industry to deal with its problems / Potrzebujemy nowych metod, które pobudzą przemysł do uporania się z jego problemami; Western charities were galvanized by TV pictures of starving people / Zachodnie organizacje charytatywne zostały zmobilizowane przez telewizyjne obrazy głodujących ludzi; The prospect of his mother coming to stay galvanized him into action and he started cleaning the house / Perspektywa przyjazdu matki do domu, zmobilizowała go do działania i on zaczął sprzątać dom

 

Materiały źródłowe:


słówka

inne

Żarty (z) Dolly Parton

Ostatnio oglądam stare wywiady z amerykańską piosenkarką muzyki country Dolly Parton. Dolly ma rewelacyjne poczucie humoru i wielki dystans do własnej osoby. Opowiada także bardzo ciekawe anegdoty ze swojego życia.

Piosenkarka ma bardzo wyrazisty wizerunek, który został zainspirowany jeszcze w dzieciństwie wyglądem lokalnej pani lekkich obyczajów. Ową panią mała Dolly uważała po prostu za szczyt elegancji i postanowiła, że jako dorosła kobieta będzie kopiować. A dziś Parton tak komentuje swój wizerunek:

It costs a lot of money to look this cheap / To kosztuje kupę kasy, żeby tak tanio wyglądać.

From a rooster to a hen

Dolly pochodzi z biednej rodziny, która mieszkała w jednoizbowej chacie w małym mieście w stanie Tennessee. W tej chacie zamieszkiwało aż 14 osób – bo Parton ma aż 11 -cioro rodzeństwa. Jej talent był widoczny już w dzieciństwie. Pierwsze występy miała w kościele, do którego uczęszczała rodzina, a potem śpiewała także w lokalnym radiu i telewizji.

Kiedy po skończeniu szkoły wraz z koleżanką udała się po raz pierwszy do Nowego Jorku, za dziewczynami zaczął się szwendać jakiś podejrzany gość, który wziął je za „fallen women” (czyli Dolly bardzo wcześnie zaczęła pracować nad swoim wizerunkiem). Jednak Parton poradziła sobie z natrętem, grożąc mu rewolwerem (dostała go od rodziców „na wszelki wypadek”) i obiecując mu:

If you touch me one more time… I’m gonna change you from a rooster to a hen!’ / Jeśli dotkniesz mnie jeszcze raz… To zmienię cię z koguta na kurę!

Owieczka Dolly

Część z Was pewnie pamięta, że pierwszego sklonowania ssaka dokonali naukowcy ze Szkocji w 1996 roku. Stworzyli oni owieczkę Dolly. Do klonowania biolodzy użyli jądra komórkowego pobranego z komórek wymienia. Ja jeszcze pamiętam wersję, że biolodzy byli fanami muzyki country, a w szczególności Dolly Parton i dlatego tak nazwali pierwszego klona ssaka.

Jednak sama piosenkarka żartuje, że owieczkę nazwano jej imieniem, ponieważ pracowano na mammary gland cells / komórkach gruczołu mlekowego.

Dumb blonde?

Wyrazisty, kiczowaty wizerunek pomógł jej w karierze, bo sprawił, że ludzie ją zauważyli i zapamiętali. Jednak Parton to przede wszystkim utalentowana piosenkarka i autorka wzruszających tekstów. Artystka jest znana na całym świecie. Jej twórczość została wielokrotnie nagrodzona. Dolly wie, kim jest i dlatego przyznaje, że:

I’m not offended by all of the dumb blonde jokes because I know I’m not dumb… and I also know that I’m not blonde / Nie jestem obrażona przez te wszystkie żarty o głupich blondynkach, ponieważ wiem, że nie jestem głupia… i też wiem, że nie jestem blondynką.

I jak tu Dolly nie lubić?

DODATEK
Czy zdarzył się Wam ostatnio jakiś „blonde moment”? Wracając do Dolly, to zapewne jej imię skojarzyło się Wam z „doll /lalka”? Jednak czy wiecie, że jest czasownik „to doll up”? Zapewne większość z Was doll up w czasie weekendu 🙂 Tutaj znajdziecie, co oznacza ten tajemniczy „doll up” i co to jest „blonde moment”, o którym wspominałam wcześniej.

 

Strefa Kujona:

gland [wymowa: ɡlænd], rzeczownik, znaczenie:
– gruczoł (organ w ciele, który produkuje substancje chemiczne, które służą różnym celom); np. thyroid gland / gruczoł tarczycy; mammary gland / gruczoł mlekowy
– węzły chłonne; np. Lymph glands swell near an infection to help your body fight it / Węzły chłonne puchną blisko infekcji, by pomóc twojemu ciału ją zwalczyć

cell [wymowa: sel], rzeczownik, znaczenie:
– komórka (najmniejsza jednostka organizmów żywych); np. nerve cell / komórka nerwowa
– cela w więzieniu lub w areszcie (małe pomieszczenie, gdzie zamkniętych jest jeden lub kilku więźniów)
– cela w zakonie (mały, skromnie urządzony pokój, w którym mieszka mnich lub mniszka)
– jeden z wielu małych elementów, które razem tworzą większą strukturę; np. A honeycomb is a mass of hexagonal prismatic wax cells built by honey bees in their nests to contain their larvae and stores of honey and pollen / Plaster miodu jest masą sześciokątnych, graniastosłupowych woskowych komórek zbudowanych przez pszczoły miodne w ich gniazdach, by zawierały ich larwy i magazynowały miód i pyłek.
– urządzenie służące do produkcji prądu elektrycznego; np. a galvanic cell / ogniwo galwaniczne
– mała grupa ludzi pracująca jako część większej, politycznej organizacji; szczególnie taka, która pracuje skrycie; np. a terrorist cell / komórka terrorystyczna
– mały kwadrat/prostokąt w tabeli; np. A table is a grid of cells arranged into rows and columns / Tabela jest siatką komórek ułożoną w rzędy i kolumny
– (amerykański angielski, potocznie) telefon komórkowy; w brytyjskim angielskim mówi się – mobile phone / telefon komórkowy (mobilny, który można ze sobą nosić)

dumb [wymowa: dʌm], przymiotnik, znaczenie:
– (amerykański angielski, potocznie) głupi; Dumb and Dumber / Głupi i Głupszy (tytuł komedii z Jimim Carrey z 1994 roku)

– (staromodnie, obraźliwie) niemy (ktoś, kto nie umie mówić)
– oniemiały (czasowo niebędący w stanie mówić); np. We sat there in dumb silence / Siedzieliśmy tam w zamarłej ciszy

blonde (też: blond) [wymowa: blɒnd], przymiotnik, znaczenie:
– (o włosach) blond; np. platinum blonde hair / platynowe blond włosy
– (o osobie) blondwłosy
W brytyjskim angielskim „blonde” zwykle odnosi się do kobiety i dziewczynki, a „blond” do mężczyzny i chłopca.

 

Materiały źródłowe (słówka):

 

Zdjęcie pochodzi z Wikipedii. Przedstawia Dolly Parton z 1989 roku, dziś piosenkarka ma 76 lat.

Crash Test Dummies

W 1993 roku kanadyjski zespół Crash Test Dummies wypuścił piosenkę o dość specyficznym tytule – Mmm Mmm Mmm Mmm (można jej wysłuchać tutaj). Piosenkę z pewnością kojarzycie, zespołu raczej nie, bo Crash Test Dummies to tzw. zespół jednego przeboju.

Co oznacza nazwa tej kapeli?

Znaczenie jednego ze słów będziemy wiedzieć od razu – test to … test. Ten wyraz ma zakres znaczeniowy bardzo zbliżony do jego polskiego odpowiednika. Mamy więc „test” rozumiany jako: (1) – sprawdzian, klasówka, (2) – test urządzenia lub produktu, (3) – trudna sytuacja oraz (4) – badanie medyczne, test laboratoryjny.

Jeśli czytaliście mój poprzedni wpis „Pacyfism, pacyfist i pacifier” to wiecie, że w brytyjskim angielskim dummy to smoczek. Można by pomyśleć, że dummies to smoczki (ta liczba mnoga jest tworzona na podobnej zasadzie, jak w słowach: baby/małe dziecko, stąd mamy – babies / małe dzieci, berry/jagoda – berries / jagody czy lorry/ciężarówka – lorries / ciężarówki). Czyli mielibyśmy po prostu – testowe smoczki.

Czy aby na pewno chodzi o smoczki?

„Dummy” można ogólnie rozumieć, jako: namiastka czegoś, zamiennik, który ma konkretne, użytkowe zastosowanie.

There were an average of 70 reported violent muggings every day in Mexico City in the first four months of 2019. The clever residents are now buying dummy smartphones to trick muggers who demand their real handheld devices / W ciągu pierwszych czterech miesięcy 2019 roku w stolicy Meksyku było codziennie średnio 70 zgłoszonych brutalnych kradzieży. Sprytni mieszkańcy teraz kupują atrapy smartfonów, by oszukać rabusiów, którzy żądają ich prawdziwych urządzeń mobilnych.

My na szczęście nie mieszkamy w miejscu z tak wysoką przestępczością i nie musimy kupować atrap telefonów. Możemy je natomiast zobaczyć w salonach sieci komórkowych. Z kolei w sklepach z odzieżą natkniemy się na dummies / atrapy ludzi, manekiny.

Nieprzyjemne słowo „crash”

„Crash” jest wyrazem dźwiękonaśladowczym i tę jego cechę zauważymy w dwu znaczeniach – huk, łomot oraz wypadek np. samochodowy (Diana, Princess of Wales, was killed in a car crash in central Paris along with her close friend Dodi Fayed / Diana, księżna Walii zginęła w wypadku samochodowym w centrum Paryża razem ze swoim bliskim przyjacielem Dodim Fayed).

„Crash” to też – krach, załamanie, np. stock market crash / krach giełdowy oraz awaria komputera, systemu [When a Web site is overrun with visitors, there may be a delay, but if its servers become overloaded, the site will crash completely / Kiedy strona internetowa jest opanowana przez odwiedzających wtedy może być opóźnienie (zwolnienie strony), ale kiedy jej serwery staną się przeładowane wtedy nastąpi całkowita awaria (strona przestanie działać)].

Crash-test dummy

I „crash”, i „dummy” mają wiele znaczeń, dlatego crash test dummies moglibyśmy (teoretycznie) rozumieć na wiele sposobów. Jednak istnieje takie coś, jak „crash test”, czyli – symulacja wypadku, oraz „crash-test dummy” – manekin mający czujniki, które pokazują, co się dzieje z ciałem w trakcie wypadku samochodu.

Czyli Crash Test Dummies to są te manekiny, których używa się do badania bezpieczeństwa samochodów. Nie mam pojęcia, dlaczego członkowie zespołu tak nazwali swoją kapelę.

 

Strefa Kujona:

test [wymowa: test], rzeczownik, znaczenie:
– test, sprawdzian, klasówka; sprawdzanie czyjejś wiedzy lub czyiś umiejętności za pomocą pytań, na które ta osoba ma odpowiedzieć lub zadań, jakie ma wykonać; np. spelling test / test na pisownię [w języku angielskim niektórych liter w wyrazach się nie czyta, stąd należy się uczyć wymowy każdego wyrazu z osobna (to dla nas cudzoziemców utrudnienie), a dzieci w brytyjskich szkołach uczą się pisowni każdego z wyrazów i co jakiś czas piszą te spelling tests)
– test urządzenia (czy działa sprawnie), test produktu; badanie, które ma na celu stwierdzenie, czy i jak dobrze coś działa lub dowiedzenie się więcej nt. czegoś (np. Tests have shown high levels of pollutants in the water / Testy wykazały wysokie stężenie zanieczyszczeń w wodzie)
– test – trudna sytuacja, która pokazuje wartość kogoś/czegoś (np. He saw their separation as a test of the strength of their love / Postrzegał separację jako sprawdzian, jak silna jest ich miłość)
– badanie (medyczne), test; np. eye test / badanie wzroku, pregnancy test / test ciążowy

dummy [wymowa: ˈdʌmi], rzeczownik, znaczenie:
– manekin (w sklepie, u krawcowej)
– atrapa (obiekt, która wygląda jak telefon, laptop, narzędzie, broń, pojazd itd. ale, który nie nadaje się do użytku)
– zwód, (w sporcie np. w piłce nożnej) udawane np. podanie piłki w celu oszukania drużyny przeciwnika
– smoczek (w amerykańskim angielskim mamy – pacifier)

crash [wymowa: kræʃ], rzeczownik, znaczenie:
– wypadek samochodowy, lotniczy itp.
– huk, łomot (nagły, głośny dźwięk), zauważcie, że „crash” jest wyrazem dźwiękonaśladowczym
– (finanse, biznes) nagły, poważny spadek cen lub wartości czegoś; krach, załamanie
– awaria komputera, zawieszenie systemu

crash test [wymowa: ˈkræʃ test], rzeczownik, znaczenie:
– test zderzeniowy, test zderzenia samochodu przeprowadzany w warunkach laboratoryjnych, którego celem jest sprawdzenie systemów bezpieczeństwa samochodu

crash-test dummy [wymowa: ˌkræʃ test ˈdʌmi], rzeczownik, znaczenie:
– manikin używany w teście zderzeniowym samochodów

 

Materiały źródłowe:

słówka

inne

 

Zdjęcie pochodzi ze strony zespołu Crash Test Dummies.

Jak będzie „buntownik” po angielsku?

W 2014 roku Doda wypuściła wpadający w ucho przebój „Riotka” (tutaj można posłuchać tego kawałka). Riotka to słowo wymyślone przez piosenkarkę, która zdefiniowała je jako – buntowniczka. Artystkę zainspirowało angielskie słowo „riot”, które oznacza: bunt, rebelia. Czy jest w języku angielskim jakieś słowo, które oznacza „buntownik”? No i czy nie jest nim czasem „rioter”?

To protest a to riot

W związku z wojną na Ukrainie na całym świecie odbywają się antywojenne protesty / anti-war protests take place around the world . Manifestacje przeciw wojnie są nawet organizowane w Rosji, mimo że protestującym grożą aresztowania: thousands of people in cities across Russia protest against the military campaign / tysiące ludzi w miastach w całej Rosji protestuje przeciw działaniom wojennym.

Te protesty są spokojne i pokojowe.

Niekiedy bywa, że jakiś protest staje się brutalny – tłum zaczyna niszczyć własność prywatną, czy obrzuca policjantów kamieniami. Wówczas media mówią o „violent protest / brutalnym proteście” lub o – riot / zamieszce, rozruchu, zadymie, buncie.

Pussy Riots

W Rosji od ponad 10 lat działa zespół punkowy krytykujący politykę prezydenta Putina – Pussy Riot. Pussy Riot oczywiście jest przeciw wojnie w Ukrainie.

Riots, już wiemy, oznacza: zamieszki, rozruchy, zadymy, bunty. „Pussy” natomiast przetłumaczymy na – kotek. (Pisałam Wam o ptaszku Tweety, który za każdym razem, jak widzi kota Sylwestra, woła: koteczek / pussycat. Czasem używa się samego „pussy”.) Tylko, że „pussy” ma jeszcze jedno znaczenie – otóż jest to wulgarne określenie żeńskich narządów płciowych. I mi się wydaje, że „pussy” w Pussy Riots ma tam to drugie znaczenie – czyli nie jest to Bunt Kotków, tylko Bunt (resztę już sami sobie dopowiedzcie).

Kim jest rioter?

Jeśli przyjmiemy, że „riot” to „bunt’, to „rioter” zrozumiemy jako – buntownik. No niby tak jest, ale nie do końca. Słowniki podają taką definicję słowa „rioter”: jeden z grupy osób, które gromadzą się w jakimś miejscu publicznym (często celem wyrażenia protestu) i zachowują się głośno i agresywnie. No gdyby „zadyma” nie była słowem potocznym, to „riot” byśmy prosto przetłumaczyli na „zadymę”, a „rioter” na „zadymiarza”, ale niestety tak nie jest i bardziej precyzyjna jest ta pierwsza, dłuższa definicja.

Jak to w końcu będzie „buntownik”?

Buntownik rozumiany jako: osoba, która jest przeciwko istniejącemu systemowi politycznemu i która próbuje go zmienić siłą (rebeliant) lub – osoba, która nie jest zwolennikiem obowiązujących zasad i która zachowuje się inaczej, niż większość społeczeństwa przetłumaczymy na – rebel.

Także Pussy Riots robią riots/zadymy, a członkinie zespołu są rioters/zadymiarzami, ale są też rebels/buntowniczkami, bo rebel/buntują się przeciw panującej władzy w Rosji.

Rebellious teenagers / Buntownicze nastolatki

Wyraz „rebel” używany jest też w kontekście nastolatków. Czasem możecie usłyszeć skargę rodzica: She is very rebellious lately / Ostatnio jest bardzo nieposłuszna albo He rebels agains his parents / Buntuje się przeciwko swoim rodzicom.

 

Strefa Kujona:

protest [wymowa: ˈprəʊ.test], rzeczownik, znaczenie:
– sprzeciw, protest (ostre wystąpienie przeciw działaniu uważanemu za niesłuszne)
– protest (wydarzenie, kiedy gromadzą się ludzie niezgadzający się z czymś, skandują oni hasła i niosą transparenty z hasłami); np. a protest against the war / protest przeciw wojnie; a peaceful protest / pokojowy protest

protest [wymowa: prəˈtest], czasownik, znaczenie:
– protestować, brać udział w proteście
– sprzeciwiać się czemuś, protestować przeciwko czemuś (stwierdzać/mówić, że z czymś się mocno nie zgadzasz lub być złym na coś, co uważasz, że jest niesłuszne)
– twardo coś stwierdzać/utrzymywać/podtrzymywać swoje zdanie zwłaszcza, gdy zostało się oskarżonym o coś lub nikt nie wierzy w to, co się mówi; np. he protested his innocence / utrzymywał, że jest niewinny

riot [wymowa: ˈraɪət], rzeczownik, znaczenie:
– zamieszki, rozruchy, brutalne protesty (sytuacja, kiedy grupa ludzi zachowuje się brutalnie w miejscu publicznym, często przez tę agresję wyraża sprzeciw przeciwko czemuś); np. urban riots / rozruchy w mieście; prison riots / bunt w więzieniu
– riot of something (formalnie) zbiór wielu rodzajów tej samej rzeczy; np. The garden was a riot of colour / Ogród był feerią kolorów
– (staromodnie, potocznie) osoba lub wydarzenie, które jest bardzo śmieszne; np. The movie is a laugh riot / Film jest ubawem po pachy

riot, czasownik, znaczenie:
– (o tłumie ludzi) wszczynać rozruchy, brutalnie protestować (zachowywać się agresywnie w miejscu publicznym, niszczyć mienie)

rioter [wymowa: ˈraɪ.ə.tə(r)], rzeczownik, znaczenie:
– jeden z grupy osób, które gromadzą się w jakimś miejscu publicznym (często celem wyrażenia protestu) i zachowują się głośno, agresywnie, nieopanowanie; gdyby „zadyma” nie była słowem potocznym, to „riot” byśmy prosto przetłumaczyli na „zadymę”, a „rioter” na „zadymiarza”

pussy [wymowa: ˈpʊs.i], rzeczownik, znaczenie:
– (też: pussycat) kotek, koteczek (nazwa na kota, jakiego używają dzieci)
– (wulgarnie) żeńskie narządy rozrodcze

rebel [wymowa: ˈreb.əl], rzeczownik, znaczenie:
– buntownik, rebeliant – osoba, która jest przeciwko istniejącemu systemowi politycznemu i która próbuje go zmienić siłą
– buntownik – osoba, która nie jest zwolennikiem obowiązujących zasad, która zachowuje się inaczej, niż większość społeczeństwa

rebel [wymowa: rɪˈbel], czasownik, znaczenie:
– walczyć przeciw istniejącej władzy
– odmawiać przestrzegania zasad lub nie uznawać ludzi u władzy
– reagować/działać przeciwnie do czegoś/sprzeciwiać się (uczucia, planu itp.); np. He knew he ought to eat, but his stomach rebelled / Wiedział, że powinien jeść, ale jego żołądek odmawiał posłuszeństwa

 

Materiały źródłowe:


słówka

inne

Rojalsi i tantiemy

W poprzednim wpisie dzieliłam się z Wami moim zdziwieniem nad popularnością słowa „lockdown”. Niektórzy z nas bardzo nie lubią anglicyzmów i ciągłe używanie zapożyczeń jest dla nich niechlujstwem, ale po części tak właśnie ewoluuje język.

Portale plotkarskie są miejscem, gdzie można wręcz dostać wysypki od patrzenia na ów niedbały styl pisania, jaki prezentują tamtejsi redaktorzy. Dla mnie osobiście są one bardzo ciekawe, moim zdaniem są one „Dzikim Zachodem” języka polskiego – słowa, które tam buszują po artykułach prawdopodobnie któregoś dnia będą używane w oficjalnej polszczyźnie. Jednym z ich jest rojal (od angielskiego „royal” – członek rodziny królewskiej). Jak niezmiernie ekonomiczny jest język angielski!

Do Royals zaliczamy królową oraz jej najbliższą rodzinę. Królową można trochę porównać do prezydenta, ponieważ pełni funkcję reprezentacyjną, jest zwierzchnikiem sił zbrojnych oraz mianuje premiera. Z drugiej jednak strony mamy ten obraz królowej, jaki pamiętamy z historycznych książek – królowa nosi koronę, mieszka w zamku, jeździ karetą (wprawdzie rzadko, bo tylko w czasie wielkich uroczystości). Każda moneta, każdy banknot (angielski, bo już nie szkocki) oraz każdy znaczek ma jej podobiznę (przynajmniej taką malutką, w rogu). Królowa jest także zwierzchniczką Kościoła anglikańskiego (tak jest od czasu Henryka VIII, który ogłosił się jego głową po tym, jak papież odmówił mu rozwodu z Katarzyną Aragońską).

„Royal” może być także przymiotnikiem i znajdziemy go w nazwach wielu instytucji; np. Royal Mail (odpowiednik Poczty Polskiej), Royal Mint (Mennicy Polskiej), Royal Air Force (Sił Powietrznych), Royal Navy (Marynarki Wojennej).

Przymiotnik „royal” przetłumaczymy na: królewski (w sensie należący, bądź związany z królem, królową albo z kimś z ich rodziny). Ma on jeszcze jedno znaczenie, które przetłumaczymy także na „królewski”, ale w sensie: doskonały, znakomity, wspaniały; np. It was a royal dinner / To był wspaniały obiad. Ów zachwyt można wyrazić w jeszcze inny sposób: The dinner was literally fit for Royalty / Obiad był dosłownie godny rodziny królewskiej.

W mowie potocznej „royalty” jest określeniem rodzin np. aktorów (The Baldwins are Hollywood royalty), muzyków (The Jacksons are music royalty), gwiazd reality TV (The Kardashians are reality TV royalty), w których wielu członków tych rodzin jest znanych; albo pojedynczych osób bardzo znanych w jakiejś dziedzinie rozrywki (Madonna has been pop royalty since the 80’s / Madonna jest pop royalty od lat 80tych).

„Royalty” to także tantiema, czyli opłata za wykorzystanie czyjegoś pomysłu, książki, bądź utworu muzycznego. Dawniej „royalty” był nazwą opłaty za prawo wydobywania złota i srebra z kopalni (przez wieki w Wielkiej Brytanii kopalnie srebra i złota były własnością monarchów).

Czasy się zmieniają, a wraz z nimi to, co nazywamy royalty.

 

Strefa Kujona:

royal [wymowa: ˈrɔɪ.əl], rzeczownik (mowa potoczna), znaczenie:
– członek rodziny królewskiej

royal, przymiotnik, znaczenie:
– królewski (należący, bądź związany z królem, królową albo z kimś z ich rodziny)
– doskonały, znakomity, „godny króla / królowej”

royalty [wymowa:ˈrɔɪ.əl.ti], rzeczownik, znaczenie:
– osoby, które należą do rodziny króla i królowej; rodzina królewska
– tantiema (rodzaj wynagrodzenia pisarzy, wynalazców, właścicieli nieruchomości itp. naliczany w każdym przypadku, kiedy ich książka, urządzenie, posiadłość itd. jest kupowana albo używana przez innych)

royalist [wymowa: ˈrɔɪ.ə.lɪst], rzeczownik, znaczenie:
– rojalista (osoba, która popiera urzędującego króla (bądź królową) oraz uważa, że król (bądź królowa) powinni sprawować władzę w państwie)

 

Materiały źródłowe (słówka):

 

Zdjęcie wykonał Public Co, a jego pozostałe prace można podziwiać na Pixabay.