Przydatne słówka, jakie znajdziemy w kurniku

Wydaje się, że taki wiejski kurnik jest raczej mało obiecującym miejscem na nauczenie się jakichś przydatnych na co dzień angielskich słówek. Jednakże pozory mylą.

Hen party / przyjęcie u kur?

Zacznijmy od słowa kura, które przetłumaczymy na angielski jako: hen. „Hen” ma jeszcze kilka innych znaczeń: samica każdego innego gatunku ptaka (będziemy to wiedzieli z kontekstu, że nie chodzi o kolejną kurę, ale np. o samicę orła, czy rudzika), przyszła panna młoda (stąd wieczór panieński to hen party) oraz (w Szkocji) przyjacielski sposób zwracania się do kobiety, bądź dziewczyny (Are you feeling fine, hen? / Czy wszystko dobrze, skarbie?).

Kurnik, czyli dom kur, to po prostu henhouse. Jeśli lubicie czytać książki, to bardzo możliwe, że już natknęliście się na wydawnictwo – Hen House Publishing.

Cock czy rooster?

Dość o kurach, teraz trochę o zarządcy całego przybytku. Kogut to po angielsku „cock”, a z dodaną nazwą gatunkową ptaka, oznacza: samca danego gatunku ptaka; np. a cock pheasant / samiec bażanta. Słowo cock to także obraźliwa nazwa typowo męskiej anatomii, także należałoby na nie mocno uważać.

Jestem w trakcie czytania książki „Harry Potter i Komnata Tajemnic”, akurat mniej więcej w tym miejscu, gdzie Hagrid ma poważny problem: otóż ktoś mu morduje koguty. J.K.Rowling w tej książce użyła słowa rooster, a nie cock. Być może słowo cock za bardzo kojarzy się z tym ostatnim, wulgarnym znaczeniem i dlatego jest stopniowo wypierane przez rooster, które pochodzi z amerykańskiego angielskiego.

Czasownik „to cock” ma dwa (zupełnie niezwiązane z kogutem) znaczenia: unieść część ciała do góry lub w każdym innym kierunku (np. she cocked an eyebrow / uniosła brew; he cocked his head on one side / przechylił głowę) oraz przygotować broń do wystrzału (odciągnąć kurek strzelby).

Chick i chicken

Najpopularniejsze słowo związane z kurami to jednak chicken. „Chicken” może oznaczać: kurczaka (w sensie ptaka hodowanego na mięso i dla jaj) oraz mięso z kurczaka (np. piersi z kurczaka to chicken breasts). „Chicken” to także bojaźliwa osoba, a czasownik złożony „chicken out” oznacza: stchórzyć, mieć cykora i nie zrobić tego, co się zamierzało (I was going to go bungee jumping, but I chickened out / Zamierzałem skoczyć na bungee, ale stchórzyłem).

Na wiosnę w każdym kurniku pojawiają się kurczaczki, czyli „chicks” („chick” powstało prawdopodobnie jako skrót od „chicken”). Z niewiadomych względów „chick” oznacza też „laska” (w sensie młoda, atrakcyjna dziewczyna); np. She is a real chick / Niezła z niej laska. Jak podają słowniki, słowo chick w tym znaczeniu może być często odebrane jako obraźliwe. Kto by pomyślał, że to już drugie słowo z kurnika, którym można by kogoś urazić.

 

Strefa Kujona:

hen [wymowa: hen], rzeczownik, znaczenie:
– kura
– samica każdego gatunku ptaka
– (mowa potoczna) na wieczorze panieńskim (hen party) słowem „hen” określamy przyszłą pannę młodą
– (typowe dla Szkocji) przyjacielski zwrot w stosunku do kobiety, dziewczyny

cock [wymowa: kɒk], rzeczownik, znaczenie:
– kogut (samiec kury)
– używany wraz z nazwą gatunku ptaka oznacza samca danego gatunku; np. a cock robin – samiec rudzika
– (wulgarnie) penis

cock, czasownik, znaczenie:
– unieść jakąś część ciała do góry albo w jakimś innym kierunku; The dog cocked its leg by every tree on our route (in order to urinate) / Pies unosił nogę przy każdym drzewie na naszej trasie (obsikiwał każde drzewo)
– przygotować broń do wystrzału (odciągnąć kurek strzelby)

chicken [wymowa: ˈtʃɪk.ɪn], rzeczownik, znaczenie:
– rodzaj ptaka, który jest hodowany dla jaj i mięsa albo nazwa mięsa z tego ptaka; kurczak
– (mowa potoczna) bojaźliwa osoba

chicken out, czasownik, znaczenie:
– (mowa potoczna) stchórzyć, mieć cykora i nie zrobić tego, co się zamierzało

chick [wymowa: tʃɪk], rzeczownik, znaczenie:
– kurczaczek
– (slang, często traktowane jako obraźliwe) laska; atrakcyjna, młoda kobieta

rooster [wymowa: ˈruː.stə(r )], rzeczownik, znaczenie:
– kogut

play chicken, znaczenie:
– (slang) grać w jakąś niebezpieczną grę (gry), by rozstrzygnąć, kto jest najodważniejszy; grać w cykora

Play chicken na pewno kojarzycie z filmu Pearl Harbour, a tutaj możecie przypomnieć sobie tę właśnie scenę.
 

Materiały źródłowe (słówka):

• Hen (Cambridge Dictionary)
• Cock (Cambridge Dictionary)
• Chicken (Cambridge Dictionary)
• Chicken out (Oxford Learners Dictionaries)
• Chick (Cambridge Dictionary)
• Rooster (Cambridge Dictionary)
 

Zdjęcie wykonał Pexels.

Hallow w Halloween

Halloween wzbudza w Polsce, w niektórych kręgach, bardzo wiele emocji, ponieważ pochodzi od pogańskiego, celtyckiego święta Samhain. Samhain świętowano 1 listopada, był to dzień, kiedy kończyło się lato, a zaczynał okres zimowy, ciemny. Wierzono, że w tym czasie zaciera się granica między światem widzialnym, a światem niewidzialnym. W Samhain dusze zmarłych odwiedzały swoje ziemskie domy, wśród nich były także złe duchy. Aby je odstraszyć zapalano ogniska na szczytach wzgórz. Niektórzy tego dnia nosili maski, ponieważ nie chcieli być rozpoznani przez owe duchy. W VIII wieku Kościół przeniósł już istniejące święto Wszystkich Świętych (All Saints’ Day albo All Hallows’ Day) z 13 maja na 1 listopada (by zastąpić to pogańskie święto chrześcijańskim). Stąd ostatni października stał się wigilią Wszystkich Świętych (All Hallows’ Eve). All Hallows’ Eve z czasem został skrócony do Halloween.

Dawniej istniał rzeczownik hallow / święty, osoba święta, obecnie to znaczenie napotkamy tylko w nazwach ww. świąt. W słowniku znajdziemy natomiast czasownik – to hallow, który może mieć wydźwięk religijny (poświęcić coś) lub też nie (czcić, cenić, zazwyczaj dlatego, że dana rzecz jest bardzo stara). “To hallow” występuje najczęściej w formie imiesłowu biernego – hallowed, który pełni funkcję przymiotnika (określa rzeczownik). Można go napotkać (w tym pierwszym znaczeniu) w określeniu hallowed ground [cmentarz (przykościelny, poświęcony teren), bądź też teren uświęcony krwią ofiar, bądź teren święty ze względu na miejsce kultu] oraz w słowach Modlitwy Pańskiej – Hallowed be thy name / Święć się imię Twoje (thy to stara, już nieużywana forma your).

“Hallowed” w niereligijnym znaczeniu nie jest często używane, jednak udało mi się znaleźć kilka przykładów. W jednym z artykułów w prasie znalazłam „hallowed ingredient” jako określenie na kwas hialuronowy. Ów materiał traktował o wyjątkowym działaniu tej substancji na skórę. Kolejne dwa przykłady to: hallowed League Cup / hallowed Puchar Ligowy (z artykułu o rozgrywkach futbolu) i hallowed front row / hallowed pierwszy rząd (tutaj akurat chodzi o ten słynny pierwszy rząd miejsc na pokazach mody, tam zawsze siedzą najbardziej znane twarze). „Hallowed” można rozumieć jako sekularnie (świecko) święty. Powiedzmy sobie szczerze: dla fanów futbolu puchar ligowy jest święty, dla fanów mody – ten pierwszy rząd na pokazie mody, dla osób chcących zachować młodość – kwas hialuronowy (ale czy on działa?) jest cenny, istotny, pożądany, wręcz święty.

To jakże mało popularne słowo znajdziemy też w dość zaskakującym miejscu. Tytuł ostatniej części serii książek o Harrym Potterze, to: Harry Potter i Insygnia Śmierci. Po angielsku ta nazwa widnieje jako – Harry Potter and the Deathly Hallows. W jednym ze słowników odnalazłam właśnie to znaczenie – święty lub magiczny przedmiot. Mimo, że „hallow” w tym znaczeniu widnieje na okładce tak popularnej książki, to to zastosowanie jest już także przeżytkiem.

Dla wyjaśnienia: Insygnia Śmierci to trzy magiczne przedmioty – Czarna Różdżka, Peleryna Niewidka i Kamień Wskrzeszenia. Posiadanie ich czyni z czarodzieja niepokonanego czarownika i daje mu władzę nad śmiercią.

DODATEK
Co to jest „trick or treat” i dlaczego symbolem Halloween jest dynia? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz tutaj.
 

Strefa Kujona:

hallow [wymowa: ˈhæl.əʊ], czasownik (używany zazwyczaj w stronie biernej), znaczenie:
– poświęcić coś (religijna konotacja)
– czcić, cenić (zazwyczaj dlatego, że dana rzecz jest bardzo stara)

hallowed [wymowa: ˈhæl.əʊd], przymiotnik, znaczenie:
– święty, poświęcony, uświęcony
– szanowany, poważany, czczony, chwalony, najważniejszy, istotny, cenny
 

Materiały źródłowe (słówka):

 

Zdjęcie wykonał Marko Blažević, a można je znaleźć na portalu Unsplash.

Warehouse i homeware – na pierwszy rzut oka bardzo podobne

Mój mózg długo nie mógł przyjąć do wiadomości tego, że “magazyn” to po angielsku “warehouse” (a nie „magazine”, ze słowem magazine dokonałam niezłej wpadki, szczegóły tutaj). Jednakże po sporej dawce wkuwania w końcu się poddał i przestałam mieć ciągle wrażenie, że robię błąd.

W tym słowie jest logika, jeśli uważnie na nie spojrzymy. „Warehouse” składa się z dwóch elementów: ware / rzeczy do sprzedaży i house / dom, budynek.

Z mojego doświadczenia wynika, że słowo wares (przedmioty na sprzedaż, szczególnie te, którymi handluje się na ulicy, czy na targu; towary) jest raczej mało popularne. Bardziej będziemy natomiast kojarzyć przyrostek -ware i pierwsze, co z reguły przychodzi do głowy to: software (oprogramowanie komputerowe) i hardware (sprzęt komputerowy). Jeśli zajrzymy do słownika, to pod hasłem „hardware” znajdziemy też: artykuły żelazne (stąd nasz sklep żelazny to po angielsku hardware store). W tym znaczeniu słowo to istnieje już od średniowiecza, w połowie XX wieku zaczęto używać go także jako nazwę na oprzyrządowanie komputerowe. Z kolei termin software powstał jako rodzaj przeciwieństwa (no skoro tamto twarde / hard, to to drugie będzie miękkie / soft). W wielu miejscach pojawia się informacja, że „software” jest niekradzione i stworzyli je informatycy (połowa XX wieku). Słownik etymologiczny jednakże podaje, że od połowy XIX wieku istniało podobne do niego określenie – „soft wares”, które oznaczało: tkaniny wełniane, albo tkaniny bawełniane, a także towary łatwo ulegające zniszczeniu.

Wyrazy z końcówką “-ware” szczególnie często napotkamy w sklepach i będą one oznaczały przedmioty wykonane z tego samego materiału (np. glassware / przedmioty szklane, stoneware / naczynia kamionkowe, silverware / srebra stołowe), albo przeznaczone do tego samego celu (kitchenware / artykuły kuchenne; tableware / zastawa stołowa, giftware / przedmioty przeznaczone na prezenty; homeware / meble i wystrój domu).

Istnieje wiele słów z przyrostkiem -ware. Na jednym z forów ktoś zadał pytanie o to, czym różni się „kitchenware” (przedmioty przeznaczone do kuchni) od „cookware” (przedmioty potrzebne przy gotowaniu). Słowniki również podają ich definicję bardzo podobnie. Wydaje mi się, że najlepiej po prostu zapamiętać zasadę, że „-ware” daje informację, że mamy do czynienia ze zbiorem, a co cechuje ten zbiór widnieje w pierwszym członie wyrazu. Ekspedienci w sklepach także będą różnie interpretować te słowa i ustawiać asortyment według własnego rozumienia tych określeń.

DODATEK
Czym jest spyware, a czym malware i od jakich słów pochodzą? Odpowiedź znajdziesz tutaj.

 

Strefa Kujona:

wares [wymowa: weəz], (występuje w liczbie mnogiej) rzeczownik, znaczenie:
– przedmioty na sprzedaż, szczególnie te, którymi handluje się na ulicy, czy na targu; towary

-ware [wymowa: -weə(r)], przyrostek, znaczenie:
– słowa z tym przyrostkiem często napotkamy w sklepach i będą one oznaczały zbiory przedmiotów wykonanych z tego samego materiału, albo przeznaczone do tego samego celu

software [wymowa: ˈsɒft.weə(r)], rzeczownik, znaczenie:
– oprogramowanie komputerowe

hardware [wymowa: ˈhɑːd.weə(r)], rzeczownik, znaczenie:
– sprzęt komputerowy

glassware [wymowa: ˈɡlɑːs.weə(r)], rzeczownik, znaczenie:
– przedmioty wykonane ze szkła; u nas w sklepach taką półkę nazywa się artykuły / wyroby szklane lub po prostu szkło

stoneware [wymowa: ˈstəʊn.weə(r)], rzeczownik, znaczenie:
– naczynia wykonane ze specjalnego rodzaju gliny, który jest wypalany w bardzo wysokich temperaturach; naczynia kamionkowe

silverware [wymowa: ˈsɪl.və.weə(r)], rzeczownik, znaczenie:
– przedmioty wykonane ze srebra lub pokryte srebrem, nazwa ta szczególnie dotyczy noży, widelców, naczyń itd., które są używane w trakcie jedzenia posiłków, podawania dań; srebra stołowe

kitchenware [wymowa: ˈkɪtʃ.ən.weə(r)], rzeczownik, znaczenie:
– przedmioty, jakie używa się w kuchni np. garnki, patelnie, miski, naczynia, sztućce; artykuły kuchenne

tableware [wymowa: ˈteɪ.bl̩.weə(r)], rzeczownik, znaczenie:
– zastawa stołowa

giftware [wymowa: ˈɡɪftweə(r)], rzeczownik, znaczenie:
– przedmioty sprzedawane na prezenty

homeware [wymowa: ˈhəʊm.weə(r)], rzeczownik, znaczenie:
– zasłony, narzuty, meble i inne dekoracyjne rzeczy do domu

 

Materiały źródłowe (słówka):

Zdjęcie wykonał mastrminda, a pochodzi ono z portalu Pixabay. Obrazek przedstawia homeware.

Przedziwne dzieje słowa gay

Słownik etymologiczny podaje, że słowo „gay” istniało już w średniowieczu. Wówczas tłumaczylibyśmy je na: radosny, wesoły, beztroski (o osobach), błyszczący, jasny, bogaty (o rzeczach).

W XVI wieku wyraz ten w niektórych kontekstach zaczął oznaczać: hedonistyczny, frywolny. Później to znaczenie się wzmocniło i wskazywało już na rozwiązłość; stąd np. gay woman to była prostytutka, gay man – kobieciarz, gay house – dom publiczny.

Na początku XX wieku „gay” w obecnym znaczeniu pojawił się najpierw w slangu osób homoseksualnych, jako zamiennik na istniejące już homosexual. Homosexuality wówczas było nazwą zaburzenia psychicznego (tak to wówczas kwalifikowano), które objawiało się pociągiem seksualnym do osób tej samej płci. Powstały przepisy karzące za utrzymywanie relacji seksualnych między mężczyznami. Zostały one zniesione dopiero w 1967 r. dla Anglii, w 1980 dla Szkocji i w 1982 dla Irlandii Północnej. Przez wiele lat homoseksualni mężczyźni (bo kontakty homoseksualne między kobietami nigdy nie były penalizowane) nie mogli jawnie nawiązywać relacji, ani przyznawać się do swoich skłonności. Potrzeba stała się matką wynalazków – w tymże środowisku posługiwano się Polari – slangową gwarą, w której niektóre wyrazy miały podwójne znaczenie; i np. gay man dla osoby niewtajemniczonej oznaczał tylko wesołego mężczyznę, dla wtajemniczonej – homoseksualistę. Z czasem Polari stracił na popularności, natomiast słowo gay w znaczeniu „homoseksualny” przenikło do codziennej angielszczyzny. Obecnie większość osób kojarzy je tylko z tym.

Jednak to jeszcze nie koniec dziwnych losów tego słowa. W młodzieżowym slangu używa się słowa „gay” w znaczeniu: nudny, niemodny, nieatrakcyjny. Niektóre słowniki podają, że to znaczenie wyewoluowało niezależnie od znaczenia homoseksualny, inne, że tak nie jest. Wielu uważa, że używanie tego słowa w tym negatywnym, obraźliwym znaczeniu jest szkodliwe dla osób, które identyfikują się jako osoby homoseksualne (czyli gay). Sprawę komplikuje fakt, że jest to obecnie najpopularniejsze obraźliwe słowo używane przez nastolatków.

DODATEK
Co oznacza „gaiety” i „gaily” jeszcze idzie się domyślić, ale „naff”?! A jest to bardzo popularne słowo w Wielkiej Brytanii. Jeśli chcesz się dowiedzieć, co oznacza, zajrzyj tutaj.

 

Strefa Kujona:

gay (synonim: homosexual) [wymowa: ɡeɪ], rzeczownik, znaczenie:
– osoba (szczególnie często używa się tego słowa w stosunku do mężczyzn), którą pociągają osoby tej samej płci, co on/ona; gej, lesbijka, osoba homoseksualna

gay, przymiotnik, znaczenie:
– (synonim: homosexual) mający/ca pociąg do osób tej samej płci, co on / ona; homoseksualny
– (staromodnie) szczęśliwy, wesoły
– (staromodnie) (o miejscu) jasne, ciekawe, atrakcyjne
– (staromodnie) kolorowy, żywy
– (młodzieżowy slang, obraźliwie) nudny, niemodny, nieatrakcyjny; lipny, do bani

 

Materiały źródłowe:

słówka

inne

W trakcie pisania wciąż natrafiam na coraz to nowe informacje nt. interesującego mnie tematu. Pomyślałam sobie, że może kogoś z Was też interesuje jakiś aspekt tego tekstu i chciałby/chciałaby dowiedzieć się więcej. Starałam się umieścić materiały, które uznałam za szczególnie ciekawe. Większość z nich jest tylko po angielsku, hasła z Wikipedii zazwyczaj są przetłumaczone na język polski, ale ich polskie wersje są często znacznie okrojone.

Zdjęcie pochodzi z portalu Unsplash, a jego twórcą jest Jordan McDonald.

Półtłuste mleko – jak to będzie po angielsku?

Kiedy pierwszy raz chciałam kupić mleko w supermarkecie (a miało to być mleko półtłuste), to pewnym krokiem udałam się pod półkę z nabiałem, odnalazłam butelki z mlekiem i… stanęłam jak wryta. Nigdzie w opisie nie znalazłam słowa “fat / tłuszcz”, zamiast niego widniały: whole, skimmed albo semi-skimmed. “Whole” dość łatwo udało mi się rozszyfrować – mleko “całościowe”, nic z niego nie usunięto, wydedukowałam więc, że jest to mleko pełne (tłuste).

“Skimmed” i “semi-skimmed” były prawdziwą zagadką, ponieważ nigdy wcześniej nie natknęłam się na te słowa i zupełnie nie wiedziałam, co one mogą znaczyć. Sprawdziłam jednakże zawartość tłuszczu na etykiecie i tym sposobem udało mi się namierzyć moje upragnione mleko półtłuste.

Nasze, polskie mleka zyskały nazwę od tego, jakie są; natomiast brytyjskie mleka – od tego, co z nimi zrobiono. Słowo “skimmed” jest imiesłowem biernym od czasownika to skim – usunąć z powierzchni jakiegoś płynu (w przypadku mleka usunęliśmy z niego tłustą śmietanę). Imiesłów bierny (past participle) jest tą trzecią formą czasownika, która pełni różne funcje, tutaj akurat jest przymiotnikiem, bo opisuje rzeczownik. Skimmed (milk) można luźno przetłumaczyć na “usunięty śmietanę, zebrany śmietanę” (mleko). Jak łatwo się domyśleć będzie to mleko chude, natomiast semi-skimmed milk to mleko półtłuste (semi – pół; stąd półfinały to po angielsku semifinals).

Jeśli wyobrazimy sobie ruch cedzaka (skimmer po angielsku) nad powierzchnią cieczy, to nie dziwi, że inne znaczenie czasownika “skim” to: szybko przemieszczać się tuż nad powierzchnią (Seagulls are skimming over the ocean / Mewy mkną nad oceanem). Można też spowodować, aby jakiś przedmiot poruszał się ponad powierzchnią, tylko lekko ją dotykając: to skim stones across a lake / puszczać kaczki na jeziorze.

“To skim” oznacza także: szybko coś przeczytać lub szybko coś rozważyć w celu zapoznania się z grubsza z tematem, bez wnikania w szczegóły ( I haven’t read the book yet, I only skimmed through the pages // Nie przeczytałem jeszcze książki, tylko przejrzałem/łam strony / z grubsza się zapoznałem/łam z treścią). Nielegalnie sczytać dane z karty debetowej lub kredytowej za pomocą urządzenia to kolejne znaczenie czasownika „to skim”. Stąd w języku polskim mamy oszustwo skimming, przed którym przestrzega np. policja. (W obu tych znaczeniach jest jakby zbieranie z wierzchu, ale nie tłustej śmietanki tylko treści, danych, informacji.)

Mam nadzieję, że po przeczytaniu tego tekstu nikogo już nie zdziwi to, że słowo „skim” pojawia się i jako nazwa przestępstwa (skimming), i jako oznaczenie rodzaju mleka (skimmed).

DODATEK
Jeśli chcesz poobserwować czasownik „to skim” w jego „naturalnym środowisku”, to zapraszam tutaj.

 

Strefa Kujona:

skim [wymowa: skɪm], czasownik, znaczenie:
– usunąć (np. ciało stałe) z powierzchni jakiegoś płynu; np. usunąć śmietanę z powierzchni mleka, czy szum z powierzchni rosołu
– szybko przemieszczać się tuż ponad powierzchnią, bez dotykania jej; mknąć
– puszczać kaczki
– szybko coś przeczytać lub szybko coś rozważyć w celu zapoznania się z grubsza z tematem, bez wnikania w szczegóły
– nielegalnie sczytać dane z czyjejś karty debetowej / kredytowej (za pomocą urządzenia)

 

Materiały źródłowe:

 

Zdjęcie wykonał James Toose, a można je znaleźć na portalu Unsplash. Zdjęcie przedstawia krowę rasy Highland (Szkocka rasa wyżynna).