Szkocja zmaga się z problemem narkotykowym. Z roku na rok coraz więcej osób umiera tam z powodu przedawkowania. Dramatyczny wzrost śmiertelności widać zwłaszcza w ciągu ostatnich 9 lat. Obecnie Szkocja zajmuje pierwsze miejsce w Europie pod względem liczby zgonów z powodu przedawkowania narkotyków (w stosunku do liczby mieszkańców).
Powody rozrastania się tego problemu upatruje się w braku modernizacji i niedofinansowywaniu leczenia. Wg rządzących częściowo za wzrost opowiada też to, że osoby uzależnione nie szukają pomocy. Mierzą się one z odrzuceniem społecznym i ukrywają swój nałóg. Stąd w grudniu tamtego roku w Szkocji ruszyła kampania społeczna mająca za cel pokazanie, że uzależnienie jest rodzajem stanu chorobowego, a nie świadectwem charakteru danej osoby.
Kampania społeczna zalecała, by „alcoholic / alkoholik”, „junkie” i „addict” wycofać z użycia. (Na to miejsce proponuje zaś: person with problematic substance use / osoba z problematycznym używaniem substancji, person with harmful alcohol use / osoba ze szkodliwym używaniem alkoholu oraz person with problematic drug use / osoba z problematycznym używaniem narkotyków. Mam wielki problem ze zgrabnym przetłumaczeniem tych określeń, może macie jakieś lepsze pomysły? Albo gdzieś są dostępne oficjalne tłumaczenia tych nazw?)
Jak to było z junkie?
„Wikipedia” podaje, że dawniej „junkies”, by zdobyć pieniądze na narkotyki, zbierali i sprzedawali złom na junkyard / złomowisku (jest to amerykański angielski, w brytyjskim angielskim powiemy – scrapyard; scrap / (m.in.) złom; yard / plac, podwórze). Czyli „junkie / ćpun” na samym początku był zbieraczem złomu.
„Addict” ma jakieś „addiction”
„Addict” ma szersze znaczenie – oznacza: uzależniony; np. drug addict / narkoman; gambling addict / hazardzista; computer addict / uzależniony od komputera. „Addiction” przetłumaczymy na – uzależnienie; np. alcohol addiction / uzależnienie od alkoholu, sex addiction / uzależnienie od seksu.
Silny „junkie” i zdrowy „addict”
Aktora Toma Cruise’a często określa się mianem adrenaline junkie. Cruise kocha kręcić niebezpieczne sceny do tego stopnia, że:
he sometimes can’t stop a big smile from coming across his face. It appears that even Cruise must be reminded to maintain a fear-struck expression when hanging onto a building thousands of feet in the air / on czasami nie umie powstrzymać pojawienia się wielkiego uśmiechu na twarzy. Wygląda, że nawet Cruise musi być upominany, by zachowywać przerażony wyraz [twarzy], kiedy wisi na budynku tysiące stóp [miara długości] w powietrzu.
„Adrenaline junkie” przetłumaczymy na: amator silnych wrażeń.
„Junkie” i „addict” przełożymy na – miłośnik, fanatyk, entuzjasta; np. coffee addict / (wielki) miłośnik kawy, health food junkie / fanatyk zdrowej żywności, gym junkie / entuzjasta siłowni. Użycie tych słów w tym lżejszym, humorystycznym znaczeniu jest PC / politycznie poprawne w Szkocji.
„Addicted”, „addicting” i „addictive”
Muszę się Wam do czegoś przyznać: I am addicted to coffee / Jestem uzależniona od kawy. No bo przecież kawa jest uzależniająca // coffee is addicting / addictive? Wydaje się, że są dwa przymiotniki, które oznaczają „uzależniający/a/e”. Jak znalazłam na forach, a potem poszperałam w prasie, to choć „addicting” wydaje się nam naturalniejszy, to jednak „addictive” jest tym właściwym wyborem; także poprawnie będzie: Coffee is addictive.
W niektórych miejscach wspomniano, że „addicting” dopiero wchodzi do użycia (jako przymiotnik) i jest alternatywą dla „addictive”. W tych słownikach, które ja zwykle używam, w ogóle nie ma przymiotnika „addicting”, a „Urban Dictionary” wręcz twierdzi, że jeśli ktoś mówi „addicting” zamiast „addictive”, to jest „moron / debilem” (to bardzo specyficzny słownik).
Także stosujmy tylko przymiotnik addictive.
Strefa Kujona:
junkie (też: junky) [wymowa: ˈdʒʌŋki], rzeczownik, znaczenie:
– (potocznie, pejoratywnie) narkoman/ka, ćpun/ka
– (potocznie) ktoś, kto chce robić coś (lub mieć coś) cały czas; uzależniony od (czegoś), fanatyk, entuzjasta, miłośnik
addict [wymowa: ˈædɪkt], rzeczownik, znaczenie:
– uzależniony/a; osoba, która nie może przestać robić czegoś (lub stosować czegoś), szczególnie jeśli jest to coś szkodliwego; np. heroin addict / uzależniony od heroiny; gambling addict / uzależniony od hazardu
– (humorystycznie) fanatyk, entuzjasta, miłośnik; ktoś, kto coś bardzo lubi; “uzależniony” np. chocolate addict / fanatyk czekolady
addiction [wymowa: əˈdɪkʃən], rzeczownik, znaczenie:
– uzależnienie, nałóg
– silna potrzeba robienia czegoś lub posiadania czegoś
addicted [wymowa: əˈdɪktɪd], przymiotnik, znaczenie:
– uzależniony (od czegoś); nie będący w stanie przestać używać czegoś lub coś robić, zwłaszcza jeśli jest to coś szkodliwego
– będący fanatykiem, miłośnikiem (czegoś)
addictive [wymowa: əˈdɪktɪv], przymiotnik, znaczenie:
– (o substancji, aktywności) uzależniający
– (o czyimś charakterze) łatwo popadający w uzależnienie; addictive personality / osobowość nałogowca
Materiały źródłowe:
słówka
- Junkie (Cambridge Dictionary)
- Addict (Cambridge Dictionary)
- Addiction (Longman Dictionary)
- Addicted (Oxford Learner’s Dictionaries)
- Addictive (Oxford Learner’s Dictionaries)
inne
- „Urban Dictionary” o przymiotniku “addicting”, ANG
- Skala narkotykowego problemu Szkocji (BBC), ANG
- „Junkie”, „addict” i „alcoholic” to słowa stygmatyzujące osoby uzależnione (BBC), ANG
- Tom Cruise – adrenaline junkie (Collider), ANG
Zdjęcie wykonał Reuben Teo.