„Dania z Polski – Denmark from Poland”, taki śmieszny komentarz umieścił Alex Moricone pod jednym z moich postów. Rzeczywiście państwo Dania po angielsku to Denmark; no ale jasne jest, że nie o takie „dania” chodziło.
Programy translatorskie przez lata zostały bardzo udoskonalone i obecnie tłumaczą „Dania z Polski” na: Dishes from Poland. „Dish” oznacza tutaj danie, potrawę. Kutia is a traditional dish served as part of the Polish Christmas Eve meal / Kutia jest tradycyjną potrawą podawaną jako część polskiego wigilijnego posiłku; Pierogi are my favourite dish / Pierogi są moim ulubionym daniem.
Okazuje się jednak, że ze słowem „dish” można mieć problem. Cztery lata temu amerykańskiej piosenkarce, Demi Lovato zadano pytanie: Your favourite dish? / Twoje ulubione „dish”? Demi odpowiedziała: My favourite dish… I like mugs / Moje ulubione danie… Lubię kubki. Odpowiedź Demi brzmi śmiesznie, ale to pytanie można też zrozumieć jako: Twoje ulubione naczynie? „Dish” jest takim trochę pokrętnym słowem, bo jeślibyśmy przygotowali zapiekankę w naczyniu do zapiekania, to „dish” może tutaj oznaczać i tą zapiekankę, i to naczynie. Dlatego w pytaniach o „dish” trzeba patrzeć na kontekst; np. Casseroles are dishes that will go into the oven. So, any dish you use for a casserole should be oven-safe. / Zapiekanki są daniami, które pójdą do piekarnika (które należy piec). Więc każde (aha i tu pułapka!) naczynie, którego używasz na zapiekankę powinno być żaroodporne. W powyższym przypadku „dish” oznacza specyficzny typ naczynia: płaski pojemnik czasem posiadający wieczko, z którego jedzenie / żywność może być podawane/a albo który może być używany do pieczenia (np. półmisek, naczynie do zapiekania).
Liczba mnoga „dishes” też ma swoje niespodzianki, tak więc „dishes” oznacza: dania, potrawy (pierwsze znaczenie), półmiski, naczynia do zapiekania (drugie znaczenie) oraz wszelkie naczynia, szkło, sztućce, które zostały użyte podczas posiłku. I am busy now, I have to do the dishes / Jestem teraz zajęty/a, muszę umyć naczynia. We gave them a set of dishes for a wedding present / Daliśmy im zestaw naczyń (zastawę stołową) jako prezent ślubny.
Gdybyśmy mieli restaurację serwującą polskie dania, to zamiast „Dania z Polski” moglibyśmy użyć napisu: Tradycyjne polskie jedzenie / Traditional Polish food albo Kuchnia polska / Polish cuisine. Rzeczownik food ma szersze znaczenie niż tylko dania / potrawy, np. w supermarkecie na półce „Polish food” będą także polskie półprodukty (ogórki kiszone, suszone grzyby, barszcz czerwony w proszku itd.). „Cuisine” natomiast to charakterystyczny dla danego kraju, regionu, kultury lub tradycji styl przygotowywania potraw, dlatego „cuisine” będzie raczej napisem na polskiej restauracji albo tytułem książki o gotowaniu.
Sztuczna inteligencja nas dogania, ale w tłumaczeniach, gdzie należy mieć na uwadze kontekst, wciąż my, ludzie jesteśmy od niej lepsi.
DODATEK
Co oznacza food for thought? Odpowiedź na to pytanie znajdziesz tutaj.
Strefa Kujona:
Denmark [wymowa: ˈden.mɑːk], rzeczownik, znaczenie:
– Dania (państwo)
dish [wymowa: dɪʃ], rzeczownik, znaczenie:
– żywność przygotowywana w określony sposób / jedzenie przygotowywane w określony sposób; danie, potrawa
– płaski pojemnik czasem posiadający wieczko, z którego jedzenie / żywność może być podawane/a albo który może być używany do pieczenia (np. półmisek, naczynie do zapiekania)
– (w liczbie mnogiej) wszelkie naczynia, szkło, sztućce, które zostały użyte podczas posiłku; naczynia (Have you done the dishes? / Umyłeś/łaś naczynia?)
food [wymowa: fuːd], rzeczownik, znaczenie:
– jedzenie, żywność, pokarm
cuisine [wymowa: kwɪˈziːn], rzeczownik, znaczenie:
– styl gotowania charakterystyczny dla danego kraju, regionu, kultury, tradycji; kuchnia (np. French cuisine / kuchnia francuska)
Materiały źródłowe (słówka):
- Denmark (Cambridge Dictionary)
- Dish (Cambridge Dictionary)
- Food (Cambridge Dictionary)
- Cuisine (Cambridge Dictionary)
Zdjęcia wykonała Mihaela Holhos, a jej pozostałe prace można znaleźć na portalu Unsplash.