Chyba nie ma osoby, która by nie słyszała o wydanej tydzień temu książce księcia Harry’ego pt. „Spare„. Dzieło to wywołuje gorącą dyskusję wśród Brytyjczyków, bo nie dość, że rzadko kiedy któryś z rojalsów się zwierza, to jeszcze książę Harry wyjątkowo otwarcie opowiedział o swoim doświadczeniu bycia „spare”.
Kim jest „spare”?
Najlepiej wyjaśni nam to cytat z książki:
I heard the story of what Pa allegedly said to Mummy the day of my birth: Wonderful! Now you’ve given me an Heir and a Spare—my work is done / Słyszałem historię o tym, co papa rzekomo powiedział mamusi w dzień moich urodzin: Cudownie! Teraz dałaś mi Sukcesora i Drugiego – moja robota jest zrobiona.
Wiemy z lekcji historii, że dla każdego władcy najważniejszym było utrzymanie tronu i ciągłość linii królewskiej. Dlatego trzeba było postarać się o „heir // sukcesor/pierwsze dziecko” i „spare // drugie dziecko/”zapasowe”, które przejmie tron w razie, gdy pierworodny umrze.
Rzeczownik “spare”, gdy nie opisuje członka rodziny królewskiej, zrozumiemy jako: dodatkowa, zapasowa rzecz, którą trzyma się w razie, gdyby trzeba było wymienić zniszczoną lub zgubioną rzecz.
Spare parts
Książę posuwa się dalej w swoich domysłach nt. roli, jaką mu przydzielono:
The Heir and the Spare — there was no judgment about it, but also no ambiguity. I was the shadow, the support, the Plan B. I was brought into the world in case something happened to Willy. I was summoned to provide backup, distraction, diversion and, if necessary, a spare part. Kidney, perhaps / Sukcesor i Drugi – nie było osądzania tego, ani też dwuznaczności. Ja byłem cieniem, wsparciem, planem B. Przyszedłem na świat w razie, gdyby coś stało się Wiliamkowi. Byłem wezwany, by zapewnić zastępstwo, rozrywkę, odwrócenie uwagi i, gdyby to było konieczne, część zapasową. Nerkę, być może.
Przymiotnik “spare” oznacza: zapasowy, dodatkowy, wolny, nieużywany obecnie; np. spare key / zapasowy klucz, spare time / czas wolny, spare change / drobne „na zbyciu”. Natomiast „spare parts” najczęściej oznacza: części zamienne do samochodu lub jakiegoś urządzenia.
Harry, spare us!
W prasie pojawia się ww. prośba. Bo po tym, jak poznaliśmy, gdzie i jak książę stracił dziewictwo i co odmroził w czasie wyprawy na biegun północny, nie da się nie pomyśleć „please, spare us the details / proszę, oszczędź nam szczegółów„. Książę w swojej książce nie dość, że opowiada otwarcie o najbardziej intymnych momentach życia, to jeszcze „does not spare any member of The Royal Family / nie oszczędza nikogo z rodziny królewskiej (= mówi źle o wszystkich)„.
Czasownik „to spare” przetłumaczymy tutaj na „oszczędzić” w sensie „oszczędzić komuś doświadczyć coś nieprzyjemnego” oraz bardziej drastycznie „nie zranić, nie zniszczyć, darować życie” (np. They killed the men but spared the children / Zabili mężczyzn, ale oszczędzili dzieci).
Spare me a few minutes
Książę Harry ma wiele żalu w związku z byciem „spare”:
Pa and William could never be on the same flight together, because there must be no chance of the first and second in line to the throne being wiped out. But no one gave a damn whom I traveled with; the Spare could always be spared / Papa i Wiliam nie mogli lecieć tym samym lotem, ponieważ nie można dopuścić, żeby pierwszy i drugi w linii do tronu zostali zmiecieni. Ale wszyscy mieli w nosie, z kim ja podróżowałem; Drugi zawsze może zostać poświęcony.
Tutaj „to spare” zrozumiemy jako: poświęcić/dać/znaleźć np. czas, pieniądze komuś, zwłaszcza gdy jest to trudne do zrobienia; np. Can you spare me a few minutes? / Poświęcisz mi kilka minut?, Could you spare me £20? / Znajdziesz dla mnie 20 funtów?
Spare a thought
Wydaje mi się, że większość osób zdaje sobie sprawę z tego, że życie w rodzinie królewskiej, mimo przywilejów i bogactwa, nie jest wcale łatwe. Jednak takie rozpamiętywanie i opisywanie nawet najmniejszych urazów pokazuje księcia Harry’ego w bardzo złym świetle.
Czasem warto „spare a thought for those less fortunate than us / pomyśleć o tych, którzy są w gorszej sytuacji, niż my”, aby zobaczyć własne problemy we właściwej skali.
Strefa Kujona:
spare [wymowa: speə(r)], rzeczownik, znaczenie:
– dodatkowa rzecz, którą trzyma się „na zapas”, „w razie czego”, gdyby trzeba było wymienić zniszczoną lub zgubioną rzecz; np. I lost my key but I have a spare / Zgubiłem klucz, ale mam zapasowy,
– (zwykle w liczbie mnogiej „spares”; też: spare part) zapasowy element/część, który może być użyty, by wymienić inną, podobną część np. w samochodzie, jakimś urządzeniu
– (potocznie) „the spare” w wyrażeniu „the heir and the spare” oznacza drugie dziecko monarchy (drugie w kolejności do dziedziczenia tronu, na który wstąpi wtedy, gdy „the heir // sukcesor, pierwsze dziecko” umrze nieprzejąwszy jeszcze tronu albo „the heir” nie będzie posiadać własnych dzieci)
spare [wymowa: speə(r)], przymiotnik, znaczenie:
– zapasowy, dodatkowy, wolny, nieużywany obecnie; np. a spare key / zapasowy klucz; Do you have a spare chair? / Masz wolne krzesło?; spare time / czas wolny; spare moment / wolna chwila, momencik; spare change / dodatkowe drobne, drobne „na zbyciu”
– (literacko) wysoki i chudy (o osobie)
– (literacko) prosty, skromny, bez ozdobników, oszczędny (np. wystrój domu)
spare [wymowa: speə(r)], czasownik, znaczenie:
– oszczędzić: nie zranić, nie zniszczyć czegoś lub kogoś; np. They killed the men but spared the children / Zabili mężczyzn, ale oszczędzili dzieci; During the bombing only one house was spared / Podczas bombardowania tylko jeden dom nie został zniszony
– oszczędzić/darować komuś doświadczyć coś nieprzyjemnego; np. Spare me the details, please / Proszę, oszczędź mi szczegółów; You could have spared yourself an unnecessary trip by phoning in advance / Mogłeś oszczędzić sobie niepotrzebnej podróży, dzwoniąc wcześniej
– spare no effort/expense // bardzo mocno się starać; zrobić wszystko, co możliwe, by coś osiągnąć [dosłownie: nie oszczędzać (na) wysiłku/wydatkach]
– (formalnie) not spare yourself / nie oszczędzać siebie (starać się jak najmocniej coś osiągnąć)
– dać/znaleźć/poświęcić czas, pieniądze, przestrzeń (dla kogoś), zwłaszcza gdy jest to trudne do zrobienia; np. Could you spare me £20? / Dasz mi 20 funtów?; Surely you can spare me a few minutes? / Z pewnością znajdziesz dla mnie kilka minut?; He was late, but he spared a glance for the pretty girl at the desk / Spóźnił się, ale zdążył (jeszcze) spojrzeć na ładną dziewczynę przy biurku (czyli – nie miał czasu, ale gdzieś, jakoś „wyłuskał” tę chwilę na spojrzenie na dziewczynę); Could you spare one of your staff to help us out? / Mógłbyś poświęcić kogoś z twoich pracowników, żeby nam pomógł?
– spare a thought for someone / pomyśleć o kimś, kto jest w trudniejszej sytuacji; np. If you think hospital food is bad today, spare a thought for patients during the First World War / Jeśli sądzisz, że szpitalne jedzenie jest dziś złe, pomyśl o pacjentach podczas pierwszej wojny światowej
– mieć „na zbyciu”, mieć więcej, niż potrzeba; np. If you have any wool to spare when you’ve finished the sweater, can you make me some gloves? / Jeśli masz jakąś wełnę na zbyciu, kiedy skończysz sweter, możesz zrobić mi rękawiczki?
Materiały źródłowe (słówka):
- Spare (Cambridge Dictionary)
- Co oznacza „the heir and the spare” (Dictionary.com), ANG
- To spare (Oxford Learner’s Dictionaries)
Zdjęcie okładki książki „Spare” pochodzi ze strony Amazon.