Przeglądając księgarnię internetową, natknęłam się na książkę pt. „Boskie równanie” amerykańskiego fizyka i popularyzatora nauki profesora Michio Kaku. Nie było możliwości zajrzenia do fragmentu książki na odwiedzonej przeze mnie stronie, więc stwierdziłam, że sprawdzę sobie jej oryginalną, angielską wersję.
Jakie było moje zdziwienie, gdy odkryłam tytuł tego dzieła w oryginale, a mianowicie: The God Equation. Bo wiecie – „God” to „Bóg”, a w polskim przekładzie mamy przecież – boskie. No właśnie – jak dosłownie przetłumaczyć „The God Equation”? I jak będzie „boskie” po angielsku?
The God Equation
Gdybyśmy chcieli dosłownie przełożyć „The God Equation” na angielski, to dostalibyśmy – Boże Równanie. „Boże”, czyli owo równanie jest jakoś powiązane z Bogiem, ma atrybuty powiązane z Nim. Być może należy ono do Boga, bo zostało przez Niego stworzone? To jednak nie wynika jednoznacznie z „The God Equation”; bo tam słowo „God” jest określeniem, czyli pełni funkcję przymiotnika, do rzeczownika „equation / równanie”.
Natomiast gdyby tytuł brzmiał „The God’s Equation”, to od razu wskazywałby nam, że owo równanie należy do Boga [The God’s Equation / Równanie Boga (oczywiście chodzi o matematyczne równanie, a nie o czynność równania (czegoś/kogoś) 😉 ].
„God” i „god”
W języku angielskim występuje podobne rozróżnienie, jak w naszym; czyli w religiach monoteistycznych (chrześcijaństwo, judaizm i islam) piszemy „God” dużą literą, natomiast w religiach politeistycznych, w których czci się wielu bogów, będziemy używać „god” (lub „gods”).
Słowo „god” oznacza też: osoba, która jest bardzo kochana lub podziwiana przez innych (np. To his fans he is a god // Jest bogiem/bóstwem dla swoich fanów) oraz coś, co uważa się za ważniejsze, niż być powinno (np. Money is his god / Pieniądze są jego bogiem).
O jakie równanie chodzi profesorowi Kaku?
Podtytuł książki “The God Equation” brzmi “The Quest for a Theory of Everything” (Wyprawa po Teorię Wszystkiego). Wynikałoby z tego, że Boże Równanie jest Teorią Wszystkiego).
Dalej profesor wyjawia, że kontynuuje pracę Alberta Einsteina, który także chciał napisać takie równanie:
He wanted an equation, perhaps no more than one inch long, that would allow him to, in his words, “read the mind of God.” / Chciał równania, [które] może nie [zajęłoby] więcej niż 1 cal [1 cal = 2.54 cm] długości, które pozwoliłoby mu, wg jego słów, “czytać umysł Boga”.
A co dokładnie ma zawierać to równanie, nakreśla tu:
It was to be the final theory, a single framework that would unite all the forces of the cosmos and choreograph everything from the motion of the expanding universe to the most minute dance of subatomic particles. The challenge was to write an equation whose mathematical elegance would encompass the whole of physics. / To miała być ostateczna teoria, pojedyncza struktura, która miała zjednoczyć wszystkie siły kosmosu i zaaranżować wszystko [poczynając] od ruchu rozszerzającego się wszechświata po najdrobniejszy taniec cząstek subatomowych. Wyzwaniem było napisać równanie, którego matematyczna elegancja obejmowałaby całość fizyki.
No iście i boże, i boskie równanie.
Jak będzie “boskie” po angielsku?
Słowo “boski” w języku polskim oznacza: dotyczący Boga albo – wspaniały, cudowny, piękny. I dokładnie takie same znaczenia ma angielskie słowo divine (np. divine will // wola boża/boska; It tastes divine / Smakuje bosko).
I jakie jest to w końcu równanie?
Oryginalny tytuł wskazuje, że owo równanie jest, wg profesora Kaku, jakoś powiązane z jakimś wyższym bytem. Natomiast polski tytuł wprawdzie wskazuje, że owo równanie ma cudowne cechy, jednak niekoniecznie powiązane z jakąś niebiańską istotą.
Strefa Kujona:
god [wymowa: ɡɒd], znaczenie:
– God / Bóg – (w chrześcijaństwie, islamie i judaizmie) istota lub duch, który jest wielbiony i który jest stwórcą świata; np. Good luck and God bless you / Powodzenia i niech cię Bóg błogosławi
– (w niektórych religiach) istota lub duch, który ma moc nad jakąś częścią natury albo który reprezentuje jakieś cechy/atuty/przymioty; np. Greek gods / greccy bogowie
– osoba, która jest bardzo kochana lub podziwiana przez innych ludzi; np. To his fans he is a god // Jest bogiem/bóstwem dla swoich fanów; To her fans she is a goddess [goddess żeńska forma „god”] / Jest boginią dla swoich fanów
– coś, co uważa się za ważniejsze, niż być powinno; coś, czemu się poświęca więcej czasu, niż się powinno; np. Money is his god / Pieniądze są jego bogiem
– the gods (potocznie) siedzenia w sali kinowej, które są umieszczone najwyżej oraz znajdują się z tyłu sali
divine [wymowa: dɪˈvaɪn], przymiotnik, znaczenie:
– pochodzące od lub związane z Bogiem/bogiem; boski, boży; np. divine law / boże prawo; divine will / wola boska; divine intervention / boska interwencja
– (staromodnie) cudowny, wspaniały, boski; np. It tastes divine / Smakuje bosko
Annia Shirley posługiwała się bardzo kwiecistym językiem i oczywiście zdarzało jej się używać słowa „divine”. A tutaj fragment rozmowy, jaką prowadziła ze swoim przyszłym opiekunem Matthew Cuthbertem. Fragment pochodzi z książki “Ania z Zielonego Wzgórza”:
“(…) Dreams don’t often come true, do they? Wouldn’t it be nice if they did? But just now I feel pretty nearly perfectly happy. I can’t feel exactly perfectly happy because—well, what color would you call this?” / – Marzenia rzadko się spełniają, prawda? Nie byłoby miło, gdyby się spełniały? Ale właśnie teraz czuję się prawie w pełni szczęśliwa. Nie mogę czuć się w pełni szczęśliwa, ponieważ – no, jak nazwałbyś ten kolor?
(…)
“It’s red, ain’t it?” he said. // – To jest rudy, nieprawdaż? – powiedział.
(…)
“Yes, it’s red,” she said resignedly. “Now you see why I can’t be perfectly happy. Nobody could who has red hair. (…) Have you ever imagined what it must feel like to be divinely beautiful?” / – Tak, rudy – powiedziała z rezygnacją. – Teraz widzisz, dlaczego nie mogę być w pełni szczęśliwa. Nikt nie mógłby, kto ma rude włosy. Czy kiedykolwiek wyobrażałeś sobie, jak to musi być, być bosko pięknym?
“Well now, no, I haven’t,” confessed Matthew ingenuously. / – No nie, nigdy – wyznał Matthew szczerze.
“I have, often. Which would you rather be if you had the choice—divinely beautiful or dazzlingly clever or angelically good?” / – Ja tak, często. Którym byś bardziej był, jeśli miałbyś wybór – bosko pięknym, olśniewająco mądrym, czy anielsko dobrym?
“Well now, I—I don’t know exactly.” / – No teraz, to ja nie wiem.
Materiały źródłowe (słówka):
Zdjęcie okładki książki pochodzi z Wikipedii.