Czy „hazard” to – hazard?

Pamiętam chłopaka ze szkoły średniej, który nosił koszulkę z napisem Biohazard. Biohazard to był amerykański zespół punkowo – metalowo – hiphopowy. Usiłowałam odcyfrować jego nazwę; jasne, że „bio” to „biologiczny”, ale co ten „hazard” tam robi? Biologiczny hazard?

Różne typy “hazards”

Na „hazard” w Wielkiej Brytanii można natknąć się w nieoczekiwanych miejscach:

It’s important you know how to spot hazards and react to them in the right way. It will keep you and other road users safe / To ważne, byś wiedział, jak spostrzec hazards i jak reagować na nie we właściwy sposób. To sprawi, że ty i inni użytkownicy drogi będziecie bezpieczni.

Ów tekst wymienia takie przykłady “hazards”:

people crossing the road, cars coming out of driveways, people on bikes, potholes in the road and roadworks / ludzie przechodzący przez ulicę, samochody wyjeżdżające z podjazdów, ludzie na rowerach, dziury w jezdni i roboty drogowe.

Pewnie już się domyśliliście, że “hazard” to po angielsku: zagrożenie, niebezpieczeństwo, ryzyko. No i mamy rozwiązanie! Hazards on the road to “niebezpieczeństwa na drodze”, a biohazard to “zagrożenie biologiczne”.

Już nie dziwią ostrzeżenia, że coś “poses a fire hazard / stanowi zagrożenie pożarem” lub “could be a health hazard / może być zagrożeniem dla zdrowia”.

Skąd wziął się angielski “hazard” i jak zmieniał znaczenie?

Rzeczownik “hazard” pochodzi prawdopodobnie z języka arabskiego i tam oznaczał – kostkę do gry. Słowo to przejęli Francuzi, a jego znaczenie zmieniło się u nich aż dwa razy. Na początku oznaczało: okazje/ryzyko w grze; a następnie – okazje/ryzyko w życiu. W Anglii „hazard” wyewoluował do: ryzyko straty lub szkody.

To hazard a guess

Czasownik “to hazard” różni się znaczeniem od rzeczownika; może oznaczać:

I wouldn’t like to hazard a guess // Nie chciałbym ryzykować/próbować zgadywać;

albo:

Careless drivers hazard other people’s lives as well as their own // Beztroscy kierowcy ryzykują/narażają życie innych ludzi, jak również swoje.

Jak w takim razie będzie „hazard” po angielsku?

Trzeba się z tym pogodzić, że „hazard” tłumaczymy nie na „hazard” ale na – zagrożenie. Natomiast polski hazard to po angielsku – gambling, od: to gamble / uprawiać hazard.

 

Strefa Kujona:

hazard [wymowa: ˈhæz.əd], rzeczownik, znaczenie:
– zagrożenie, niebezpieczeństwo, ryzyko; np. fire hazard / zagrożenie pożarem, health hazard / zagrożenie dla zdrowia

hazard [wymowa: ˈhæz.əd], czasownik, znaczenie:
– zaryzykować – w sensie: spróbować coś zgadnąć, coś zaproponować itp.
– (formalnie) zaryzykować zrobienie czegoś, co może spowodować czyjąś krzywdę lub szkodę na mieniu; narazić kogoś/coś; np. Careless drivers hazard other people’s lives as well as their own // Beztroscy kierowcy ryzykują/narażają życie innych ludzi, jak również swoje

hazardous [wymowa: ˈhæz.ə.dəs], przymiotnik, znaczenie:
– (o substancjach, materiałach, czynnościach lub warunkach) niebezpieczny, ryzykowny, szkodliwy; to znaczenie mamy w COSHH (pewnie wielu z Was pracujących na Wyspach uczyło się zasad COSHH): Control of Substances Hazardous to Health / kontrola substancji szkodliwych dla zdrowia

 

Materiały źródłowe:


słówka

inne

 

Grafika, przedstawiająca ostrzeżenie przed biohazard / zagrożeniem biologicznym, pochodzi z profilu Clker-Free-Vector-Images.

Niewinne, a brzydkie słowa – Cif, pennies i fart

Czy ktoś z Was jeszcze pamięta reklamy żarówek Osram? Nie zmyślam – autentycznie reklamy takiego producenta leciały niegdyś w telewizji (link do jednej z nich tutaj).

Zawsze mnie zastanawiało, dlaczego firma ta nie zmieniła swojej nazwy na polskim rynku. Tak na marginesie: Osram jest niemieckim producentem żarówek, a jego nazwa wzięła się z połączenia dwu słów: osmu i wolframu (metali, z których dawniej robiono żarniki).

Nie kojarzę, by w Wielkiej Brytanii jakaś nazwa firmy brzmiała dla Brytyjczyka równie kontrowersyjne. Natomiast nas, Polaków pewien produkt może zaskoczyć…

Mleczko „Cif”

Kilka lat temu często reklamowano to mleczko do czyszczenia. Reklama Cifu bazowała na historii o Kopciuszku, który musi szybko posprzątać, by zdążyć na bal. Cif wypowiadany po angielsku brzmi zupełnie inaczej, niż po polsku. Literę „c” w Cif czyta się „s”, czyli tak, jak w angielskim alfabecie („A” czytamy jako – eɪ , „B” jako – biː, a „C” jako – siː). Natomiast „i” między spółgłoskami, jak to świetnie wytłumaczyła Arlena Witt (link do filmu tutaj, najważniejsze od 9:49 do 10:04), przeczytamy jako „y”. Stąd zamiast „cif” wychodzi nam – syf.

Z moimi byłymi współlokatorami mieliśmy zwyczaj żartować:
– Łazienka jakaś brudna, sprzątałaś ją ostatnio?
– No przecież ją szorowałam i to Syfem!

A ową reklamę można zobaczyć tutaj, też tam słyszycie „syf”?

Penny i pennies

Innym niewinnym słowem, które nam Polakom kojarzy się zupełnie inaczej, będzie – pensy. Moneta jednopensowa to penny, a kilka takich jednopęsówek nazwiemy pennies. Wymowa „pennies” brzmi właściwie tak, jak – penis. I dlatego wśród znajomych Polaków zawsze żartowaliśmy z cen – np. mówiło się, że coś kosztowało np. 4 funty i 5 penisów.

Jeden z moich brytyjskich kolegów szczególnie nie lubi wydawać pieniędzy, a swoją postawę uzasadnia powiedzeniem: Look after the pennies and the pounds will look after themselves / Pilnuj pensów, a funty same zatroszczą się o siebie. Jeszcze się nie zdobyłam na odwagę, by mu powiedzieć, jak dziwnie to powiedzenie brzmi dla Polaka.

Nie mówcie, że macie farta w UK

Jakiś czas temu, będąc w Polsce, widziałam sklepy z szyldem „Fart”. Byłam w kilku takich miejscach i zauważyłam, że oferują one bardzo różnorodny asortyment po niskich cenach. Stąd zapewne nie raz ktoś chwalił się, że miał farta, bo kupił tam coś po okazyjnej cenie.

Nie wiem, bo jeszcze nikt mi się nie zwierzył, co typowy Brytyjczyk sobie pomyślał, kiedy zobaczył szyld „Fart”. Słowo „fart” oznacza (jako rzeczownik) bąk albo (jako czasownik) puszczać bąki (tak, to o tego bąka chodziło w rzeczowniku 🙂 ).

„Fart” to także irytująca lub nudna osoba. Także słowo to w UK raczej nie ma wiele wspólnego ze szczęściem.

 

Strefa Kujona:

penny [wymowa: ˈpeni], rzeczownik, znaczenie:
– (skrót – p) pens (najmniejsza brytyjska moneta), cent (najmniejsza amerykańska moneta), (przenośnie) grosz, grosik

Liczba mnoga od „penny” to „pennies”, jeśli mówimy o monetach jednopensowych (jednocentowych); np. (Nagłówek z artykułu, jak to niektóre monety jednocentowe są tak rzadkie, że można na nich bardzo się wzbogacić) These valuable pennies are worth up to $200,000—and they might be in your pocket / Te cenne centy są warte do 200 000 dolarów – i one mogą być w twojej kieszeni

Liczba mnoga od „penny” to „pence” i „p”, jeśli mówimy:
– o monetach większych, niż 1 penny [np. (Podpis pod zdjęciem nowych monet z Królem Karolem III, zdjęcie można zobaczyć tutaj) The official coin effigy of King Charles III on a 50 pence / Oficjalna monetowa podobizna króla Karola III na monecie 50-pensowej]
– o kwocie [np. Everyone is familiar with the ubiquitous 99-pence price tag / Każdy zna powszechną metkę (z ceną) 99 pensów]
Częściej od „pence” używa się jednak samego „p”, czytanego jako „pi:” [np. Why is a 99p price tag so attractive? / Dlaczego metka (z ceną) 99 pensów jest taka atrakcyjna?]

fart [wymowa: fɑːt], czasownik, znaczenie:
– (bardzo potocznie) puścić gaz/bąka

fart [wymowa: fɑːt], rzeczownik, znaczenie:
– (bardzo potocznie) puszczenie bąka
– (obraźliwie) nudna, irytująca lub nieprzyjemna osoba

 

Materiały źródłowe:

słówka

inne

 

Zdjęcie pochodzi z PublicDomainPictures.

Stalking i mobbing

Słowa stalking i mobbing już dawno weszły do języka polskiego. Na stalking i na stalkerów zwykle skarżą się znane osoby, a o mobbingu mówi się w kontekście problemów w pracy. Skąd wzięły się te słowa, co oznaczają i czego jeszcze możemy się na ich temat dowiedzieć?

A cheetah stalks its prey

Mnie, która lubi filmy przyrodnicze, „stalking” kojarzy się z jakimś drapieżnikiem, który powoli zbliża się do swojej ofiary. „Stalking” pochodzi od czasownika „to stalk / śledzić, skradać się”; np. a cheetah stalks its prey / gepard śledzi swoją ofiarę.

W świecie ludzi „to stalk” najczęściej będzie oznaczać: nielegalnie śledzić i obserwować kogoś przez dłuższy czas. Stąd właśnie wziął się rzeczownik „stalking / uporczywe nękanie powodujące uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotne naruszenie prywatności”. Na stalking zwykle skarżą się znane osoby – w końcu wśród ich fanów zawsze znajdzie się ktoś, kto jest święcie przekonany, że łączy go z idolem jakaś specjalna więź i są sobie wzajemnie przeznaczeni.

Stalker

Takiego natręta, który śledzi każdy krok swojej ofiary, nęka ją niechcianymi wizytami, telefonami lub mejlami, nazwiemy „stalker”.

Celery stalks

Jeśli byliście na Wyspach i chcieliście kupić selera, to mogło Was zaskoczyć to, że tam dostępne są tylko selery naciowe. Dlatego w przepisach na sałatki, w których jest seler, w liście składników znajdziemy – celery stalks / łodygi selera.

Angry mob

Jedna z moich brytyjskich koleżanek miała w zwyczaju (oczywiście nieoficjalnie) nazywać „angry mob” rozwrzeszczanych ludzi, który po zmianie wpadali do fabrycznego sklepu na zakupy. Rzeczownik „mob” przetłumaczymy na: tłum, motłoch; zwłaszcza taki, który może stać się agresywny. Często doprecyzowuje się ten „mob” przymiotnikami – np. „angry mob” to – wściekły tłum, violent mob – agresywny motłoch, a lynch mob – tłum dokonujący samosądu.

Pozytywny „mob”

Rzeczownik „mob” ma zwykle negatywny wydźwięk, ale jest wyjątek – flash mob. „Flash mob” to sztuczny tłum ludzi gromadzących się niespodziewanie w miejscu publicznym w celu przeprowadzenia krótkotrwałego zdarzenia, zazwyczaj zaskakującego dla przypadkowych świadków. W akcji uczestniczą nieznani sobie ludzie znający jedynie jej termin i planowane działanie. Zazwyczaj akcje takie organizowane są za pośrednictwem internetu lub SMS-ów. Pierwsze flash moby organizowały się na początku tego wieku i były tak interesującym zjawiskiem, że nagrania tych zgromadzeń pokazywały nawet główne serwisy informacyjne.

To mob

Czasownik „to mob” oznacza: otoczyć kogoś tłumnie, zwłaszcza kogoś znanego, by wyrazić uznanie, porozmawiać lub zdobyć autograf. Z pewnością widzieliście nie raz zdjęcia gwiazdy filmu, czy muzyki, która opuszcza hotel. Przy wejściu do przybytku zbiera się wówczas tak dużo fanów, że gdyby nie ochrona, to ta znana osoba nie byłaby w stanie bezpiecznie wyjść. Stąd często w opisie pod zdjęciem będzie użyta jakaś forma czasownika „to mob”; np. He was mobbed by fans when he arrived at the airport / Został osaczony przez fanów, kiedy pojawił się na lotnisku.

W świecie zwierząt ten czasownik zwykle opisuje sytuację, gdy małe zwierzęta osaczają większego drapieżnika, by go odstraszyć. Takie akcje mobbingu robią np. wróble, gdy w pobliżu ich gniazd pojawi się wiewiórka.

Mobbing

Mobbing to: prześladowanie, nękanie i zastraszanie jednostki przez grupę. Mobbing może dziać się w: rodzinie, grupie rówieśniczej, szkole, pracy, lokalnej społeczności lub internecie. Mobbingu dokonuje grupa, a „bullingu” jedna osoba – „bully / dręczyciel”.

 

Strefa Kujona:

stalk [wymowa: stɔːk], czasownik, znaczenie:
– podchodzić, skradać się, śledzić zwierzę lub osobę, podchodzić do niej tak blisko, jak to tylko możliwe (bez ryzyka bycia wykrytym) w celu złapania lub zabicia
– nielegalnie śledzić i obserwować kogoś przez dłuższy czas; śledzić, tropić
– wejść lub wyjść gwałtownie, dumnie; wejść/wyjść z szumem, iść sztywnym krokiem, w(y)maszerować
– (literacko) nawiedzać, grasować (jeśli coś nieprzyjemnego stalks jakieś miejsce, to pojawienie się tego czegoś wywołuje uczucie grozy)

stalking [wymowa: ˈstɔːkɪŋ], rzeczownik, znaczenie:
– uporczywe nękanie powodujące uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotne naruszenie prywatności

stalker [wymowa: ˈstɔː.kə(r)], rzeczownik, znaczenie:
– osoba, która nielegalnie obserwuje i śledzi inną osobę przez dłuższy czas
– osoba lub zwierzę, które podąża za innym zwierzęciem (tak blisko, jak to tylko możliwe bez bycia widzianym i słyszanym) zwykle w celu złapania lub zabicia tego zwierzęcia

stalk [wymowa: stɔːk], rzeczownik, znaczenie:
– łodyga, łodyżka, ogonek (ta część rośliny, która łączy liście, kwiaty lub owoce z główną łodygą (main stalk) rośliny
– wąska struktura, która utrzymuje jakąś część ciała u niektórych zwierząt; np. Crabs have eyes on stalks / Kraby mają oczy na słupkach

mob [wymowa: mɒb], rzeczownik, znaczenie:
– (zwykle pejoratywnie) duża grupa rozzłoszczonych ludzi, którzy łatwo mogą stać się agresywni; tłum, motłoch; np. The angry mob outside the jail was ready to riot / Wściekły tłum na zewnątrz więzienia był gotowy zacząć zamieszki
– (potocznie) grupa przyjaciół/znajomych, którzy są podobni sobie w jakichś sposób (niejako z zewnątrz wyglądają, jak jakaś grupa, a nie pojedyncze osoby); np. The usual mob was hanging out at the bar / Stała paczka spędzała czas przy barze
– (potocznie) gang, banda (organizacja kryminalna)

lynch mob [wymowa: ˈlɪntʃ mɒb], rzeczownik, znaczenie:
– tłum wymierzający lincz/samosąd

flash mob [wymowa: ˈflæʃ mɒb], rzeczownik, znaczenie:
– dosł. „błyskawiczny tłum“; sztuczny tłum ludzi gromadzących się niespodziewanie w miejscu publicznym w celu przeprowadzenia krótkotrwałego zdarzenia, zazwyczaj zaskakującego dla przypadkowych świadków; w akcji uczestniczą nieznani sobie ludzie znający jedynie jej termin i planowane działanie; zazwyczaj akcje takie organizowane są za pośrednictwem internetu lub SMS-ów

mob [wymowa: mɒb], czasownik, znaczenie:
– oblegać, obstąpić np. aktora, muzyka lub jakąś znaną osobę, by wyrazić podziw, spróbować nawiązać kontakt lub dać upust negatywnym emocjom
– osaczyć, oblegać, atakować – kiedy ptaki lub inne małe zwierzęta osaczają i atakują większe zwierzę (zwykle drapieżnika), by go odstraszyć i wygonić (w „Materiałach źródłowych” umieściłam link do krótkiego filmiku o tym, jak to małe ptaki robią mobbing sowie i nie dają jej się wyspać)

mobbing – prześladowanie, nękanie, zastraszanie, ośmieszanie jednostki przez grupę, może dziać się w: rodzinie, grupie rówieśniczej, szkole, pracy, lokalnej społeczności lub internecie; w języku polskim „mobbing” ma węższe znaczenie, bo dotyczy prześladowania, nękania itd. tylko w pracy

Strefa Zaciętego Kujona:

stalking horse [wymowa: ˈstɔːkɪŋ hɔːs], rzeczownik, znaczenie:
– osoba lub rzecz, która jest używana do ukrycia prawdziwego celu danego postępowania
– polityk, który walczy przeciw liderowi swojej partii w celu zbadania, jak wysokie poparcie ma lider

 

Materiały źródłowe:

słówka

inne

 

Zdjęcie, które wykonał Harshil Gudka.

Facet, jest, brat – tak, to też są angielskie słowa!

Jest wiele angielskich słów, które wyglądają, jak polskie wyrazy. Mamy np. popularny spójnik „but / ale” lub przysłówek „most / najbardziej”. Ten ostatni jest niezbędny, by stworzyć stopień najwyższy dłuższych przymiotników (np. difficult to – trudny, najtrudniejszy to – the most difficult ). „But” i „most” z pewnością znacie bardzo dobrze. A czy ktoś z Was już natknął się na „facet”, „jest” lub „brat” w angielskich tekstach?

„Facet” zaczął od diamentów

Słownik etymologiczny podaje, że „facet” na samym początku oznaczał jedną z wielu małych, płaskich powierzchni na oszlifowanym kamieniu szlachetnym. Potem ten wyraz uzyskał znaczenie przenośne – aspekt, jedna z wielu stron czegoś; np. many facets of rural life / wiele aspektów życia na wsi.

Jest, to jest i jester

I only said it in jest – you’re obviously not fat / Ja to tylko powiedziałem żartem – jasne, że nie jesteś gruby/a. Słowo „jest” spotkamy czasem jako synomim (w mowie oficjalnej – np. w prasie) wyrazu „joke / żart, żartować”. Dawniej była profesja „jester / błazen”. Jesters byli zatrudniani przez bogatych i wpływowych ludzi, a ich zadaniem było zabawianie i rozśmieszanie domowników i przybyłych gości. Jester to inaczej – joker lub fool / głupiec, błazen.

Jak nie wychować „brat’a”?

Expert reveals tricks to stop you from raising a spoilt brat: quit with the bank accounts, stop bribing and let your kids cook the dinner / Specjalista ujawnia triki, które powstrzymają ciebie od wychowania rozpuszczonego bachora: skończ z kontami bankowymi, przestań przekupywać i pozwól swoim dzieciom gotować obiad.

„Brat’em” nazwiemy też dorosłego człowieka, który jest egocentryczny i roszczeniowy. W brytyjskiej prasie, która popiera monarchię, Harry i Meghan są bardzo często określani, jako „spoiled brats”. Uważa się, że swoim zachowaniem szkodzą monarchii. Czasem mnie to zastanawia, jak to się stało, że książę Harry ma to „bratty behaviour / roszczeniowe zachowanie”. Przecież Williama i Harrego wychowywano w ten sam sposób.

 

Strefa Kujona:

facet [wymowa: ˈfæs.ɪt], rzeczownik, znaczenie:
– jedna część (z wielu części) np. przedmiotu dyskusji, problemu, sytuacji, charakteru danej osoby; aspekt, strona
– jedna z wielu małych, płaskich powierzchni na kamieniu szlachetnym

jest [wymowa: dʒest], rzeczownik, znaczenie:
– (staromodnie, oficjalnie) żart, dowcip (coś powiedzianego lub zrobionego w celu wywołania śmiechu)

in jest – żartem, jako żart

jest, czasownik, znaczenie:
– (oficjalnie lub humorystycznie) żartować, kpić, dworować sobie

jester [wymowa: ˈdʒestə(r)], rzeczownik, znaczenie:
– błazen

brat [wymowa: bræt], rzeczownik, znaczenie:
– (potocznie, pejoratywnie) osoba, szczególnie dziecko, które źle się zachowuje; bachor, smarkacz

bratty [wymowa: ˈbræti], przymiotnik, znaczenie:
– (potocznie, pejoratywnie) rozwydrzony, rozpuszczony

 

Materiały źródłowe:


słówka

inne

  • Nigdy wcześniej się nad tym nie zastanawiałam, ale szlifowanie kamieni szlachetnych to niesamowicie wyspecjalizowana praca. Na tym filmiku można zobaczyć, jaki pan oszlifowuje ametyst wg portugalskiego szlifu. Kamień uzyskuje 145 facets / powierzchni i zaczyna się przepięknie mienić (YouTube, po angielsku)
  • Jak nie wychować „brat’a” (Daily Mail, po angielsku)

 

Zdjęcie wykonał gr8effect, a pozostałe prace fotografa można znaleźć na Pixabay.