Kategoria: Wieloznaczność słów – brytyjski myk

Męcząca rodzina (wyrazów)

W poprzednim tekście opowiadałam Wam o męczącej parze wyrazów – to argue i argument. Problem z nimi polega na tym, że mają bardzo różne znaczenia. „To argue” może oznaczać „kłócić się” albo „argumentować”, a „argument” – „kłótnia” albo „argument”. Z tą kłopotliwą parą spokrewnionych jest kilka innych wyrazów. Część z nich (wiecie, jak to bywa z dziedziczeniem) ma tylko te kłótliwe geny, część tylko te niekłótliwe, a jeden wyraz z tej rodziny jest prawdziwym kameleonem.

Zacznijmy od bliźniaków: przymiotnika argumentative i przysłówka argumentatively (dobrze jest pamiętać zasadę, że przysłówki tworzymy od przymiotników dodając końcówkę „ly”: argumentative+ly). Oba odziedziczyły tylko ten „kłótliwy gen” i oznaczają odpowiednio: kłótliwy (np. argumentative teenager / kłótliwy nastolatek) i kłótliwie (np. he replied argumentatively // odpowiedział zaczepnie/kłótliwie).

Grzeczniejszy gen odziedziczył rzeczownik „argumentation / argumentacja, dowodzenie, uzasadnienie”; np. his argumentation was very clever // jego dowodzenie/uzasadnienie było bardzo sprytne. Bezkonfrontacyjnym słowem jest także przysłówek „arguably”; np. Robert Lewandowski is arguably the best Bayern Munich’s footballer / Robert Lewandowsi jest prawdopodobnie najlepszym piłkarzem Bajernu Monachium [arguably – prawdopodobnie, możliwie (da się udowodnić za pomocą argumentów)].

Ale najwięcej problemu sprawia to ostatnie, dziwne dziecko – przymiotnik „arguable”. Pierwsze jego znaczenie jest całkowicie logiczne – prawdopodobny, możliwy; np. It is arguable that Lewandowski is the best Bayern’s player / (To) jest prawdopodobne, że Lewandowski jest najlepszym graczem Bajernu. Ale jeśli połączymy „arguable” z „which / który” albo z „if/whether // czy”, to to słowo wyjawi nam swój „kłótliwy gen”; np. It is arguable whether Lewandowski is the best Bayern’s player // To jest sporne/niejasne, czy Lewandowski jest najlepszym graczem Bajernu.

Wiecie, jak to jest w rodzinach – zazwyczaj zdarzają się tam różne gagatki. Ale ja Wam pomogę poradzić sobie z tymi urwisami – pod tym tekstem znajdziecie „Strefę Kujona”, gdzie „niekłótliwi” będą oznaczeni: 🙂 ; „kłótliwi” – 🙁 , a kamelony – 🙂 / 🙁 .
 

Strefa Kujona:

🙁 argumentative [wymowa:ˌɑːɡ.jəˈmen.tə.tɪv] przymiotnik, znaczenie:
– (pejoratywnie) często kłócący się/spierający się/dyskutujący lub chcący się kłócić/spierać/dyskutować; kłótliwy, sporny

🙁 argumentatively [wymowa: ˌɑːɡ.jəˈmen.tə.tɪv.li], przysłówek, znaczenie:
– kłótliwie, zaczepnie

🙂 argumentation [wymowa: ˈɑːɡ.jə.menˈteɪ.ʃən], rzeczownik, znaczenie:
– ciąg przesłanek, dowodzenie czegoś (tezy, przekonania); argumentacja, dowodzenie, uzasadnienie

🙂 arguably [wymowa: ˈɑːɡ.ju.ə.bli], przysłówek, znaczenie:
– używany, kiedy wyrażamy opinię, bądź przekonanie, którą uważamy, że da się udowodnić (jest spore prawdopodobieństwo, że jest prawdziwa); prawdopodobnie, możliwie

🙂 / 🙁 arguable [wymowa: ˈɑːɡ.ju.ə.bəl], przymiotnik, znaczenie:
– dający się udowodnić, ku któremu istnieją przesłanki; prawdopodobny, możliwy
– sporny, dyskusyjny, niejasny

Do „kameleonów” należą też: to argue i argument. Więcej o nich pisałam tutaj.

 

Materiały źródłowe (słówka):

 

Zdjęcie wykonał Ogutier, a można je znaleźć na Pixabay.

Męcząca para (wyrazów)

Razem z koleżankami stoję przed lustrem i starannie nakładam czepek na głowę. Każda z nas dąży do osiągnięcia dwóch celów: schować każdy włos i tak nałożyć czepek, żeby „w miarę wyglądać” – fabryczne nakrycia głowy są wyjątkowo nietwarzowe. W szatni panuje bardzo przyjemna atmosfera, bo wciąż kontynuujemy rozmowę o planach na weekend, który nie dość, że jest wolny, to jeszcze zapowiada się bezdeszczowy. Po założeniu gumowców i umyciu oraz dezynfekcji rąk, idziemy na linię.

Produkcja ruszyła. Brygadzista chodzi po swoim rejonie fabryki i sprawdza, czy wszystko idzie, jak w zegarku. Kiedy stwierdza, że tak, przechodzi do drugiej części obowiązków – gadania. I tak po jakimś czasie staje koło mnie i z błyskiem w oku zagaja:
– Brian told me that you were arguing during the break…/ Brian powiedział mi, że się kłóciliście podczas przerwy…
Patrzy na mnie, licząc na jakiś „juicy gossip / soczystą plotkę”. A ja w głowie analizuję każde wypowiedziane zdanie i żadnej kłótni nie kojarzę, więc odpowiadam:
– We weren’t arguing, we were talking / Myśmy się nie kłócili, myśmy rozmawiali.
Brygadzista jeszcze mocniej mruży oczy – nie wierzy mi! Więc wyjaśniam:
– Poles talk like that. Imagine how loud it must be when we really argue! / Polacy tak rozmawiają. Wyobraź sobie, jak musi być głośno, jak się naprawdę kłócimy!

To argue, czyli – dowodzić swoich racji

Kiedy zajrzymy do słownika, to pierwszym znaczeniem czasownika „to argue”, jakie zobaczymy, będzie: kłócić się, sprzeczać się. I ja przez długi czas znałam tylko to, ale kiedy poziom mojego angielskiego stał się na tyle dobry, że sięgnęłam po prasę, to w wielu zdaniach, jakie w niej napotkałam, „argue” zupełnie nie dało się przetłumaczyć na „kłócić się”.

Monarchy-lovers argue that royal families promote patriotism and tourism / (to zdanie przetłumaczylibyśmy tak:) Zwolennicy monarchii dowodzą, że rodziny królewskie promują patriotyzm i turystykę.

Drugie znaczenie tego czasownika to: przytaczać argumenty dla swoich opinii, idei, przekonań; argumentować, dowodzić, uzasadniać, twierdzić, utrzymywać (pokazywać, że coś jest prawdą, że coś istnieje).

W tym drugim znaczeniu nie znajdziemy tych złych emocji, jakie bardzo często pojawiają się w pierwszym. No i nic dziwnego, bo kiedy jedna osoba argumentuje, dowodzi i uzasadnia, a nie ma przed sobą drugiej osoby, która robi dokładnie to samo, a ma zupełnie inne zdanie, to wtedy żadnej kłótni nie będzie.

Gdybyśmy chcieli ująć oba znaczenia w jednym tłumaczeniu, to mielibyśmy po prostu – dowodzić swoich racji.

Kłótnie i argumenty

Podobny rozdźwięk w znaczeniu ma rzeczownik „argument”. Może on oznaczać albo „spór, kłótnia”, albo „fakt lub twierdzenie przytaczane dla uzasadnienia lub obalenia jakichś tez lub decyzji; argument”.

Meghan Markle allegedly had arguments with Royal Family advisors over freebies / Meghan Markle rzekomo miała kłótnie/spory z doradcami rodziny królewskiej o gratisy (chodziło dokładnie o darmowe ubrania od projektantów, które Meghan chciała zatrzymać).

What were her arguments for keeping freebies? / Jakie były jej argumenty za zatrzymaniem gratisów? What were Royal Family advisors’ arguments against keeping freebies? / Jakie były argumenty doradców rodziny królewskiej przeciwko zatrzymaniu gratisów?

„To argue” i „argument” to jedne z tych „typowo brytyjskich” słów, które mają bardzo szerokie, wręcz przeciwstawne sobie znaczenia. Pozwalają wiele zataić. A ukrywanie tego, co się naprawdę myśli, jest bardzo ważne dla Brytyjczyków.
 

Strefa Kujona:

argue [wymowa: ˈɑːɡ.juː], czasownik, znaczenie:
– sprzeczać się, kłócić się
– przytaczać argumenty dla swoich opinii, idei, przekonań; argumentować, dowodzić, uzasadniać, twierdzić, utrzymywać (pokazywać, że coś jest prawdą, że coś istnieje)

argument [wymowa: ˈɑːɡ.jə.mənt], rzeczownik, znaczenie:
– rozmowa/dyskusja, w której dwie (lub więcej) osób się ze sobą nie zgadza (często „rozzłoszczona, rozgniewana” dyskusja); spór, kłótnia
– argument; fakt lub twierdzenie przytaczane dla uzasadnienia lub obalenia jakichś tez lub decyzji

freebie [wymowa: ˈfriː.bi], rzeczownik, znaczenie:
– (mowa potoczna) coś, co dostajesz za darmo, szczególnie po to, byś to promował/ła / wpierał/ła; gratis, darmowy artykuł
 

Materiały źródłowe (słówka):

 

Zdjęcie wykonał Ryan Wallace, a można je znaleźć na Unsplash.

We Will Rock You!

Parę lat temu siedziałam sobie akurat na kanapie i oglądałam brytyjską telewizję. Dość rzadko to robię, więc lubię patrzeć na reklamy. I akurat tak się złożyło, że aż trzy z nich wykorzystały jako podkład muzyczny utwory zespołu Queen. Okazuje się, że nie był to taki niezwykły przypadek, ponieważ piosenki tej formacji są od dawna bardzo często wykorzystywne w reklamach przeróżnych produktów.

Muzyka rockowa

Także jeśli nawet nie słuchasz Queen’a, to usłyszysz go w reklamach. A jeśli jesteś tak sprytny, że nie oglądasz telewizji i wszędzie masz Adblock’i (czyli blokowanie reklam w trakcie surfowania po internecie) to wystarczy, że śledzisz jakieś zawody sportowe i tam na pewno puszczą: „We Are The Champions / Jesteśmy zwycięzcami” i „We Will Rock You”.

Jedno ze znaczeń rzeczownika rock już znamy, ponieważ tak jak w języku polskim, jest to muzyka rockowa.

Skała, kamień, opoka i… landrynka!

Natomiast pierwsze znaczenie, jakie zwykle widzimy w słowniku, pod hasłem „rock” to: sucha, zbita część powierzchni ziemi albo jej każdy, większy kawałek, który wystaje ponad powierzchnię gruntu bądź morza (skała). Gdybyśmy się uczyli geografii po angielsku to zamiast słowa „skała” byłoby właśnie słowo „rock”; np. volcanic rock – skała wulkaniczna. Mount Everest is composed of multiple layers of rock / Mount Everest jest złożony z wielu warstw skał (dosłowne tłumaczenie). Można to przetłumaczyć ładniej: Mount Everest składa się z wielu warstw skalnych. The boat struck a rock and sank / Łódź zderzyła się ze skałą i zatonęła. The tunnel was cut in the rock / Tunnel został wykuty w skale.

„Rock” to także odpowiednik naszego „kamienia”; np. Vandals threw rocks at a police station / Chuligani rzucali kamieniami w posterunek policji. I sat on the rock to take some rest / Usiadłem na kamieniu, żeby odpocząć. Jeśli ktoś z Was chodzi do kościoła to może usłyszeć słowa „God is my rock / Bóg jest moja opoką”. Podobnie powiedzą osoby, które są w szczęśliwym związku: he / she is my rock // on / ona jest moim wsparciem (ostoją).

„Rock” to także nazwa słodyczy, które przypominają nasze twarde landrynki, ale są w kształcie patyka (często z kolorowymi wzorami w środku).

Wstrząsy o różnej amplitudzie

A teraz zapomnijcie wszystko, co było mówione o znaczeniu rzeczownika „rock”, ponieważ czasownik rock to zupełnie inna para kaloszy. Jego podstawowe znaczenie to: powodować, aby ktoś lub coś poruszał/o się do tyłu i do przodu, albo z boku na bok (w rytmiczny sposób) i ten ruch może być bardzo łagodny (Prince Harry gently rocked baby Archie to sleep / Książę Harry delikatnie ukołysał niemowlaka Archiego do snu), gwałtowniejszy (Waves rocked our boat // Fale kołysały/wstrząsały naszą łodzią) i przerażająco silny (A fresh explosion rocked Japan’s Fukushima nuclear power plant / Nowy wybuch zatrząsł japońską elektrownią jądrową Fukushima).

I jeszcze jeden przykład z księciem Harrym: The Duke and Duchess of Sussex rocked the royal family with their announcement to step back as senior royals / Książę i księżna Sussex (jest to jedno z hrabstw, coś jak odpowiednik naszego województwa) wstrząsnęli / zszokowali rodzinę królewską oświadczeniem, że usuną się w cień jako członkowie rodziny królewskiej [jako „senior royals” pełnili funkcje reprezentacyjne (w imieniu Królowej) i z nich zrezygnowali]. W tym wypadku, mimo że „wstrząs” był naprawdę silny w UK, to chodzi o jego przenośne znaczenie – zszokować, wywołać silne emocje.

Queen rocks

No dobra, ale co miał Freddie Mercury na myśli śpiewając „We will rock you”? (Czas przyszły prosty) my was ukołyszemy / wstrząśniemy / zatrzęsiemy wami? Hm… zależy od tego, jak bardzo lubicie ten zespół 😉 Ale pewne jest, że Queen daje czadu (Queen rocks), ich muzyka wymiata (Queen’s music rocks), a Freddie ubierał się w krzykliwym, ekstrawaganckim stylu, w którym wyglądał dobrze (Freddie Mercury rocked flamboyant fashion style).

DODATEK
Michael Jackson stworzył aż dwie przeboje, które mają słowo „rock” w tytule. O jakim „rock” śpiewał King of Pop, dowiesz się stąd.

 

Strefa Kujona:

rock [wymowa: rɒk], rzeczownik; znaczenie:
– rock, gatunek muzyki
– sucha, zbita część powierzchni ziemi albo jej każdy, większy kawałek, który wystaje ponad powierzchnię gruntu bądź morza (skała)
– kamień, głaz
– opoka, wsparcie, ostoja
– (slang) kamień szlachetny w jubilerstwie, najczęściej tak nazywa się diament
– rodzaj słodyczy (coś jak landrynka w kształcie patyka)

rock, czasownik; znaczenie:
– powodować aby ktoś lub coś poruszał/o się do tyłu i do przodu, albo z boku na bok (w rytmiczny sposób); kołysać, bujać
– wstrząsnąć, zatrząść
– szokować, bardzo zaskoczyć
– (mowa potoczna) zaszaleć, dać czadu
– (slang) być super, być ekstra; wymiatać
– (slang) ubierać się w określonym stylu i wyglądać w nim dobrze i modnie

 

Materiały źródłowe (słówka):

 

Zdjęcie pochodzi z bazy zdjęć Unsplash, a jego autorem jest Archie Fantom.